ἐπεὶ δὲ προαιρούμεθα θεωρῆσαι περὶ τῆς κοινωνίας τῆς πολιτικῆς , τίς κρατίστη πασῶν τοῖς δυναμένοις ζῆν ὅτι μάλιστα κατ᾽ εὐχήν , δεῖ καὶ τὰς ἄλλας ἐπισκέψασθαι πολιτείας , αἷς τε χρῶνταί τινες τῶν πόλεων τῶν εὐνομεῖσθαι λεγομένων , κ- ἂν εἴ τινες ἕτεραι τυγχάνουσιν ὑπὸ τινῶν εἰρημέναι καὶ δοκοῦσαι καλῶς ἔχειν , ἵνα τό τ᾽ ὀρθῶς ἔχον ὀφθῇ καὶ τὸ χρήσιμον , ἔτι δὲ τὸ ζητεῖν τι παρ᾽ αὐτὰς ἕτερον μὴ δοκῇ πάντως εἶναι σοφίζεσθαι βουλομένων , ἀλλὰ διὰ τὸ μὴ καλῶς ἔχειν ταύτας τὰς νῦν ὑπαρχούσας , διὰ τοῦτο ταύτην δοκῶμεν ἐπιβαλέσθαι τὴν μέθοδον . ἐστιν εἰσιν

ἀρχὴν δὲ πρῶτον ποιητέον ἥπερ πέφυκεν ἀρχὴ ταύτης τῆς σκέψεως .

ἀνάγκη γὰρ ἤτοι πάντας πάντων κοινωνεῖν τοὺς πολίτας , ἢ μηδενός , ἢ τινῶν μὲν τινῶν δὲ μή . ἐστιν κοινωνεῖν κοινωνεῖν

τὸ μὲν οὖν μηδενὸς κοινωνεῖν φανερὸν ὡς ἀδύνατον ( ἡ γὰρ πολιτεία κοινωνία τίς ἐστι , καὶ πρῶτον ἀνάγκη τοῦ τόπου κοινωνεῖν : ἐστιν ἐστιν ἐστιν

ὁ μὲν γὰρ τόπος εἷς ὁ τῆς μιᾶς πόλεως , οἱ δὲ πολῖται κοινωνοὶ τῆς μιᾶς πόλεως ) : ἐστιν ἐστιν

ἀλλὰ πότερον ὅσων ἐνδέχεται κοινωνῆσαι , πάντων βέλτιον κοινωνεῖν τὴν μέλλουσαν οἰκήσεσθαι πόλιν καλῶς , ἢ τινῶν μὲν τινῶν δ᾽ οὒ βέλτιον ; ἐστιν ἐστιν κοινωνεῖν

ἐνδέχεται γὰρ καὶ τέκνων καὶ γυναικῶν καὶ κτημάτων κοινωνεῖν τοὺς πολίτας ἀλλήλοις , ὥσπερ ἐν τῇ Πολιτείᾳ τῇ Πλάτωνος : [0]

ἐκεῖ γὰρ ὁ Σωκράτης φησὶ δεῖν κοινὰ τὰ τέκνα καὶ τὰς γυναῖκας εἶναι καὶ τὰς κτήσεις .

τοῦτο δὴ πότερον ὡς νῦν οὕτω βέλτιον ἔχειν , ἢ κατὰ τὸν ἐν τῇ Πολιτείᾳ γεγραμμένον νόμον ; ἐστιν

ἔχει δὴ δυσχερείας ἄλλας τε πολλὰς τὸ πάντων εἶναι τὰς γυναῖκας κοινάς , καὶ δι᾽ ἣν αἰτίαν φησὶ δεῖν νενομοθετῆσθαι τὸν τρόπον τοῦτον ὁ Σωκράτης , οὐ φαίνεται συμβαῖνον ἐκ τῶν λόγων .

ἔτι δὲ πρός , τὸ τέλος ὅ φησι τῇ πόλει δεῖν ὑπάρχειν , ὡς μὲν εἴρηται νῦν , ἀδύνατον , πῶς δὲ δεῖ διελεῖν , οὐδὲν διώρισται . ἐστιν

λέγω δὲ τὸ μίαν εἶναι τὴν πόλιν ὡς ἄριστον ὂν ὅτι μάλιστα πᾶσαν :

λαμβάνει γὰρ ταύτην τὴν ὑπόθεσιν ὁ Σωκράτης .

καίτοι φανερόν ἐστιν ὡς προϊοῦσα καὶ γινομένη μία μᾶλλον οὐ -δὲ πόλις ἔσται :

πλῆθος γάρ τι τὴν φύσιν ἐστὶν ἡ πόλις , γινομένη τε μία μᾶλλον οἰκία μὲν ἐκ πόλεως ἄνθρωπος δ᾽ ἐξ οἰκίας ἔσται : ἔσται

μᾶλλον γὰρ μίαν τὴν οἰκίαν τῆς πόλεως φαίημεν ἄν , καὶ τὸν ἕνα τῆς οἰκίας : εἶναι εἶναι μᾶλλον

ὥστ᾽ εἰ καὶ δυνατός τις εἴη τοῦτο δρᾶν , οὐ ποιητέον :

ἀναιρήσει γὰρ τὴν πόλιν .

οὐ μόνον δ᾽ ἐκ πλειόνων ἀνθρώπων ἐστὶν ἡ πόλις , ἀλλὰ καὶ ἐξ εἴδει διαφερόντων .

οὐ γὰρ γίνεται πόλις ἐξ ὁμοίων .

ἕτερον γὰρ συμμαχία καὶ πόλις : εἰσιν

τὸ μὲν γὰρ τῷ ποσῷ χρήσιμον , κ- ἂν ᾖ τὸ αὐτὸ τῷ εἴδει ( βοηθείας γὰρ χάριν ἡ συμμαχία πέφυκεν ) , ὥσπερ ἂν εἰ σταθμὸς πλεῖον ἑλκύσειε , ἐξ ὧν δὲ δεῖ ἓν γενέσθαι εἴδει διαφέρειν ( διοίσει δὲ τῷ τοιούτῳ καὶ πόλις ἔθνους , ὅταν μὴ κατὰ κώμας ὦσι κεχωρισμένοι τὸ πλῆθος , ἀλλ᾽ οἷον Ἀρκάδες ) . ἐστιν ᾖ κεχωρίδαται

διόπερ τὸ ἴσον τὸ ἀντιπεπονθὸς σῴζει τὰς πόλεις , ὥσπερ ἐν τοῖς Ἠθικοῖς εἴρηται πρότερον :

ἐπεὶ καὶ ἐν τοῖς ἐλευθέροις καὶ ἴσοις ἀνάγκη τοῦτ᾽ εἶναι : ἐστιν

ἅμα γὰρ οὐχ οἷόν τε πάντας ἄρχειν , ἀλλ᾽ ἢ κατ᾽ ἐνιαυτὸν ἢ κατά τινα ἄλλην τάξιν ἢ χρόνον . ἐστιν ἄρχειν

καὶ συμβαίνει δὴ τὸν τρόπον τοῦτον ὥστε πάντας ἄρχειν , ὥσπερ ἂν εἰ μετέβαλλον οἱ σκυτεῖς καὶ οἱ τέκτονες καὶ μὴ ἀεὶ οἱ αὐτοὶ σκυτοτόμοι καὶ τέκτονες ἦσαν . συμβαίνῃ

ἐπεὶ δὲ βέλτιον οὕτως ἔχει καὶ τὰ περὶ τὴν κοινωνίαν τὴν πολιτικήν , δῆλον ὡς τοὺς αὐτοὺς ἀεὶ βέλτιον ἄρχειν , εἰ δυνατόν , ἐν οἷς δὲ μὴ δυνατὸν διὰ τὸ τὴν φύσιν ἴσους εἶναι πάντας , ἅμα δὲ καὶ δίκαιον , εἴ -τ᾽ ἀγαθὸν εἴ -τε φαῦλον τὸ ἄρχειν , πάντας αὐτοῦ μετέχειν , τοῦτό δὲ μιμεῖται τὸ ἐν μέρει τοὺς ἴσους εἴκειν τό ἀνομοίους εἶναι ἔξω ἀρχῆς : ἐστιν ἐστιν ἐστιν ἐστιν ἐστιν ἐστιν ἐστιν

οἱ μὲν γὰρ ἄρχουσιν οἱ δ᾽ ἄρχονται κατὰ μέρος ὥσπερ ἂν ἄλλοι γενόμενοι . εἰσιν

τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον ἀρχόντων ἕτεροι ἑτέρας ἄρχουσιν ἀρχάς .

φανερὸν τοίνυν ἐκ τούτων ὡς οὔ -τε πέφυκε μίαν οὕτως εἶναι τὴν πόλιν ὥσπερ λέγουσί τινες , καὶ τὸ λεχθὲν ὡς μέγιστον ἀγαθὸν ἐν ταῖς πόλεσιν ὅτι τὰς πόλεις ἀναιρεῖ : ἐστιν ἐστιν

καίτοι τό γε ἑκάστου ἀγαθὸν σῴζει ἕκαστον .

ἔστι δὲ καὶ κατ᾽ ἄλλον τρόπον φανερὸν ὅτι τὸ λίαν ἑνοῦν ζητεῖν τὴν πόλιν οὐκ ἔστιν ἄμεινον .

οἰκία μὲν γὰρ αὐταρκέστερον ἑνός , πόλις δ᾽ οἰκίας , καὶ βούλεταί γ᾽ ἤδη τότε εἶναι πόλις ὅταν αὐτάρκη συμβαίνῃ τὴν κοινωνίαν εἶναι τοῦ πλήθους : ἐστιν ἐστιν αὐταρκέστερον

εἴπερ οὖν αἱρετώτερον τὸ αὐταρκέστερον , καὶ τὸ ἧττον ἓν τοῦ μᾶλλον αἱρετώτερον . ἐστιν ἐστιν

ἀλλὰ μὴν οὐ οὐ -δ᾽ εἰ τοῦτο ἄριστόν ἐστι , τὸ μίαν ὅτι μάλιστ᾽ εἶναι τὴν κοινωνίαν , οὐ -δὲ τοῦτο ἀποδείκνυσθαι φαίνεται κατὰ τὸν λόγον , ἐὰν πάντες ἅμα λέγωσι τὸ ἐμὸν καὶ τὸ μὴ ἐμόν : ἐστιν

τοῦτο γὰρ οἴεται ὁ Σωκράτης σημεῖον εἶναι τοῦ τὴν πόλιν τελέως εἶναι μίαν .

τὸ γὰρ πάντες διττόν . ἐστιν

εἰ μὲν οὖν ὡς ἕκαστος , τάχ᾽ ἂν εἴη μᾶλλον ὃ βούλεται ποιεῖν ὁ Σωκράτης ( ἕκαστος γὰρ υἱὸν ἑαυτοῦ φήσει τὸν αὐτὸν καὶ γυναῖκα δὴ τὴν αὐτήν , καὶ περὶ τῆς οὐσίας καὶ περὶ ἑκάστου δὴ τῶν συμβαινόντων ὡσαύτως ) : ἐστιν φήσει φήσει

νῦν δ᾽ οὐχ οὕτως φήσουσιν οἱ κοιναῖς χρώμενοι ταῖς γυναιξὶ καὶ τοῖς τέκνοις , ἀλλὰ πάντες μέν , οὐχ ὡς ἕκαστος δ᾽ αὐτῶν , ὁμοίως δὲ καὶ τὴν οὐσίαν πάντες μέν , οὐχ ὡς ἕκαστος δ᾽ αὐτῶν . φήσουσιν φήσουσιν

ὅτι μὲν τοίνυν παραλογισμός τίς ἐστι τὸ λέγειν πάντας , φανερόν ( τὸ γὰρ πάντες καὶ ἀμφότεροι , καὶ περιττὰ καὶ ἄρτια , διὰ τὸ διττὸν καὶ ἐν τοῖς λόγοις ἐριστικοὺς ποιεῖ συλλογισμούς : ἐστιν

διό ἐστι τὸ πάντας τὸ αὐτὸ λέγειν ὡδὶ μὲν καλὸν ἀλλ᾽ οὐ δυνατόν , ὡδὶ δ᾽ οὐδὲν ὁμονοητικόν ) : ἐστιν

πρὸς δὲ τούτοις ἑτέραν ἔχει βλάβην τὸ λεγόμενον .

ἥκιστα γὰρ ἐπιμελείας τυγχάνει τὸ πλείστων κοινόν :

τῶν γὰρ ἰδίων μάλιστα φροντίζουσιν , τῶν δὲ κοινῶν ἧττον , ἢ ὅσον ἑκάστῳ ἐπιβάλλει : φροντίζουσιν

πρὸς γὰρ τοῖς ἄλλοις ὡς ἑτέρου φροντίζοντος ὀλιγωροῦσι μᾶλλον , ὥσπερ ἐν ταῖς οἰκετικαῖς διακονίαις οἱ πολλοὶ θεράποντες ἐνίοτε χεῖρον ὑπηρετοῦσι τῶν ἐλαττόνων .

γίνονται δ᾽ ἑκάστῳ χίλιοι τῶν πολιτῶν υἱοί , καὶ οὗτοι οὐχ ὡς ἑκάστου , ἀλλὰ τοῦ τυχόντος ὁ τυχὼν ὁμοίως ἐστὶν υἱός : εἰσιν

ὥστε πάντες ὁμοίως ὀλιγωρήσουσιν .

ἔτι οὕτως ἕκαστος ἐμὸς λέγει τὸν εὖ πράττοντα τῶν πολιτῶν ἢ κακῶς , ὁπόστος τυγχάνει τὸν ἀριθμὸν ὤν , οἷον ἐμὸς ἢ τοῦ δεῖνος , τοῦτον τὸν τρόπον λέγων καθ᾽ ἕκαστον τῶν χιλίων , ἢ ὅσων ἡ πόλις ἐστί , καὶ τοῦτο διστάζων : λέγων

ἄδηλον γὰρ ᾧ συνέβη γενέσθαι τέκνον καὶ σωθῆναι γενόμενον . ἐστιν

καίτοι πότερον οὕτω κρεῖττον τὸ ἐμὸν λέγειν ἕκαστον , τὸ αὐτὸ ἐμὸν προσαγορεύοντα δισχιλίων καὶ μυρίων , ἢ μᾶλλον ὡς νῦν ἐν ταῖς πόλεσι τὸ ἐμὸν λέγουσιν ; ἐστιν ἐστιν

ὁ μὲν γὰρ υἱὸν αὑτοῦ ὁ δὲ ἀδελφὸν αὑτοῦ προσαγορεύει τὸν αὐτόν , ὁ δ᾽ ἀνεψιόν , ἢ κατ᾽ ἄλλην τινὰ συγγένειαν ἢ πρὸς αἵματος ἢ κατ᾽ οἰκειότητα καὶ κηδείαν αὑτοῦ πρῶτον ἢ τῶν αὑτοῦ , πρὸς δὲ τούτοις ἕτερος φράτορα ἢ φυλέτην . προσαγορεύει προσαγορεύει προσαγορεύει

κρεῖττον γὰρ ἴδιον ἀνεψιὸν εἶναι ἢ τὸν τρόπον τοῦτον υἱόν . ἐστιν ἐστιν

οὐ μὴν ἀλλ᾽ οὐ -δὲ διαφυγεῖν δυνατὸν τὸ μή τινας ὑπολαμβάνειν ἑαυτῶν ἀδελφούς τε καὶ παῖδας καὶ πατέρας καὶ μητέρας : ἐστιν εἶναι

κατὰ γὰρ τὰς ὁμοιότητας αἳ γίνονται τοῖς τέκνοις πρὸς τοὺς γεννήσαντας ἀναγκαῖον λαμβάνειν περὶ ἀλλήλων τὰς πίστεις . ἐστιν

ὅπερ φασὶ καὶ συμβαίνειν τινὲς τῶν τὰς τῆς γῆς περιόδους πραγματευομένων :

εἶναι γάρ τισι τῶν ἄνω Λιβύων κοινὰς τὰς γυναῖκας , τὰ μέντοι γινόμενα τέκνα διαιρεῖσθαι κατὰ τὰς ὁμοιότητας . φασί

εἰσὶ δέ τινες καὶ γυναῖκες καὶ τῶν ἄλλων ζῴων , οἷον ἵπποι καὶ βόες , αἳ σφόδρα πεφύκασιν ὅμοια ἀποδιδόναι τὰ τέκνα τοῖς γονεῦσιν , ὥσπερ ἡ ἐν Φαρσάλῳ κληθεῖσα Δικαία ἵππος . εἰσιν πέφυκε

ἔτι δὲ καὶ τὰς τοιαύτας δυσχερείας οὐ ῥᾴδιον εὐλαβηθῆναι τοῖς ταύτην κατασκευάζουσι τὴν κοινωνίαν , οἷον αἰκίας καὶ φόνους ἀκουσίους τοὺς δὲ ἑκουσίους , καὶ μάχας καὶ λοιδορίας : ἐστιν οὔσας

ὧν οὐδὲν ὅσιόν ἐστι γίνεσθαι πρὸς πατέρας καὶ μητέρας καὶ τοὺς μὴ πόρρω τῆς συγγενείας ὄντας , ὥσπερ πρὸς τοὺς ἄπωθεν : γίγνεται

ἃ καὶ πλεῖον συμβαίνειν ἀναγκαῖον ἀγνοούντων ἢ γνωριζόντων , καὶ γενομένων τῶν μὲν γνωριζομένων ἐνδέχεται τὰς νομιζομένας γίνεσθαι λύσεις , τῶν δὲ μή , οὐδεμίαν . ἐστιν ἐνδέχεται γνωριζομένων

ἄτοπον δὲ καὶ τὸ κοινοὺς ποιήσαντα τοὺς υἱοὺς τὸ συνεῖναι μόνον ἀφελεῖν τῶν ἐρώντων , τὸ δ᾽ ἐρᾶν μὴ κωλῦσαι , μη -δὲ τὰς χρήσεις τὰς ἄλλας ἃς πατρὶ πρὸς υἱὸν εἶναι πάντων ἐστὶν ἀπρεπέστατον καὶ ἀδελφῷ πρὸς ἀδελφόν , ἐπεὶ καὶ τὸ ἐρᾶν μόνον . ἐστιν κωλῦσαι εἶναι ἐστιν

ἄτοπον δὲ καὶ τὸ τὴν συνουσίαν ἀφελεῖν δι᾽ ἄλλην μὲν αἰτίαν μηδεμίαν , ὡς λίαν δὲ ἰσχυρᾶς τῆς ἡδονῆς γινομένης , ὅτι δ᾽ ὁ μὲν πατὴρ ἢ υἱός , οἱ δ᾽ ἀδελφοὶ ἀλλήλων , μηδὲν οἴεσθαι διαφέρειν . ἐστιν ἐρῶσι

ἔοικε δὲ μᾶλλον τοῖς γεωργοῖς εἶναι χρήσιμον τὸ κοινὰς εἶναι τὰς γυναῖκας καὶ τοὺς παῖδας ἢ τοῖς φύλαξιν : εἰσιν κοιναί

ἧττον γὰρ ἔσται φιλία κοινῶν ὄντων τῶν τέκνων καὶ τῶν γυναικῶν , δεῖ δὲ τοιούτους εἶναι τοὺς ἀρχομένους πρὸς τὸ πειθαρχεῖν καὶ μὴ νεωτερίζειν .

ὅλως δὲ συμβαίνειν ἀνάγκη τ- οὐναντίον διὰ τὸν τοιοῦτον νόμον ὧν προσήκει τοὺς ὀρθῶς κειμένους νόμους αἰτίους γίνεσθαι , καὶ δι᾽ ἣν αἰτίαν ὁ Σωκράτης οὕτως οἴεται δεῖν τάττειν τὰ περὶ τὰ τέκνα καὶ τὰς γυναῖκας . ἐστιν

φιλίαν τε γὰρ οἰόμεθα μέγιστον εἶναι τῶν ἀγαθῶν ταῖς πόλεσιν ( οὕτως γὰρ ἂν ἥκιστα στασιάζοιεν ) , καὶ τὸ μίαν εἶναι τὴν πόλιν ἐπαινεῖ μάλισθ᾽ ὁ Σωκράτης , ὃ καὶ δοκεῖ κ- ἀκεῖνος εἶναί φησι τῆς φιλίας ἔργον , καθάπερ ἐν τοῖς ἐρωτικοῖς λόγοις ἴσμεν λέγοντα τὸν Ἀριστοφάνην ὡς τῶν ἐρώντων διὰ τὸ σφόδρα φιλεῖν ἐπιθυμούντων συμφῦναι καὶ γενέσθαι ἐκ δύο ὄντων ἀμφοτέρους ἕνα :

ἐνταῦθα μὲν οὖν ἀνάγκη ἀμφοτέρους ἐφθάρθαι ἢ τὸν ἕνα , ἐν δὲ τῇ πόλει τὴν φιλίαν ἀναγκαῖον ὑδαρῆ γίνεσθαι διὰ τὴν κοινωνίαν τὴν τοιαύτην , καὶ ἥκιστα λέγειν τὸν ἐμὸν ἢ υἱὸν πατέρα ἢ πατέρα υἱόν . ἐστιν λέγειν ἐστιν

ὥσπερ γὰρ μικρὸν γλυκὺ εἰς πολὺ ὕδωρ μειχθὲν ἀναίσθητον ποιεῖ τὴν κρᾶσιν , οὕτω συμβαίνει καὶ τὴν οἰκειότητα τὴν πρὸς ἀλλήλους τὴν ἀπὸ τῶν ὀνομάτων τούτων , διαφροντίζειν ἥκιστα ἀναγκαῖον ὂν ἐν τῇ πολιτείᾳ τῇ τοιαύτῃ ἢ πατέρα ὡς υἱῶν ἢ υἱὸν ὡς πατρός , ἢ ὡς ἀδελφοὺς ἀλλήλων . κήδεσθαι κήδεσθαι κήδεσθαι

δύο γάρ ἐστιν ἃ μάλιστα ποιεῖ κήδεσθαι τοὺς ἀνθρώπους καὶ φιλεῖν , τό τε ἴδιον καὶ τὸ ἀγαπητόν :

ὧν οὐδέτερον οἷόν τε ὑπάρχειν τοῖς οὕτω πολιτευομένοις . ἐστιν

ἀλλὰ μὴν καὶ περὶ τοῦ μεταφέρειν τὰ γινόμενα τέκνα , τὰ μὲν ἐκ τῶν γεωργῶν καὶ τεχνιτῶν εἰς τοὺς φύλακας , τὰ δ᾽ ἐκ τούτων εἰς ἐκείνους , πολλὴν ἔχει ταραχὴν τίνα ἔσται τρόπον : μεταφέρειν μεταφέρειν

καὶ γινώσκειν ἀναγκαῖον τοὺς διδόντας καὶ μεταφέροντας τίσι τίνας διδόασιν . ἐστιν

ἔτι δὲ καὶ τὰ πάλαι λεχθέντα μᾶλλον ἐπὶ τούτων ἀναγκαῖον συμβαίνειν , οἷον αἰκίας ἔρωτας φόνους : ἐστιν καί οὔσας

οὐ γὰρ ἔτι προσαγορεύσουσιν ἀδελφοὺς καὶ τέκνα καὶ πατέρας καὶ μητέρας οἵ τε εἰς τοὺς ἄλλους πολίτας δοθέντες τοὺς φύλακας καὶ πάλιν οἱ παρὰ τοῖς φύλαξιν τοὺς ἄλλους πολίτας , ὥστ᾽ εὐλαβεῖσθαι τῶν τοιούτων τι πράττειν διὰ τὴν συγγένειαν . προσαγορεύσουσιν

περὶ μὲν οὖν τῆς περὶ τὰ τέκνα καὶ τὰς γυναῖκας κοινωνίας διωρίσθω τὸν τρόπον τοῦτον .

ἐχόμενον δὲ τούτων ἐστὶν ἐπισκέψασθαι περὶ τῆς κτήσεως , τίνα τρόπον δεῖ κατασκευάζεσθαι τοῖς μέλλουσι πολιτεύεσθαι τὴν ἀρίστην πολιτείαν , πότερον κοινὴν ἢ μὴ κοινὴν εἶναι τὴν κτῆσιν .

τοῦτο δ᾽ ἄν τις καὶ χωρὶς σκέψαιτο ἀπὸ τῶν περὶ τὰ τέκνα καὶ τὰς γυναῖκας νενομοθετημένων , λέγω δὲ τὰ περὶ τὴν κτῆσιν πότερον κ- ἂν ᾖ ἐκεῖνα χωρίς , καθ᾽ ὃν νῦν τρόπον ἔχει πᾶσι , τάς γε κτήσεις κοινὰς εἶναι βέλτιον καὶ τὰς χρήσεις ... , οἷον τὰ μὲν γήπεδα χωρίς , τοὺς δὲ καρποὺς εἰς τὸ κοινὸν φέροντας ἀναλίσκειν ( ὅπερ ἔνια ποιεῖ τῶν ἐθνῶν ) , ἢ τ- οὐναντίον τὴν μὲν γῆν κοινὴν εἶναι καὶ γεωργεῖν κοινῇ , τοὺς δὲ καρποὺς διαιρεῖσθαι πρὸς τὰς ἰδίας χρήσεις ( λέγονται δέ τινες καὶ τοῦτον τὸν τρόπον κοινωνεῖν τῶν βαρβάρων ) , ἢ καὶ τὰ γήπεδα καὶ τοὺς καρποὺς κοινούς . ἐστιν εἶναι εἶναι

ἑτέρων μὲν οὖν ὄντων τῶν γεωργούντων ἄλλος ἂν εἴη τρόπος καὶ ῥᾴων , αὐτῶν δ᾽ αὑτοῖς διαπονούντων τὰ περὶ τὰς κτήσεις πλείους ἂν παρέχοι δυσκολίας .

καὶ γὰρ ἐν ταῖς ἀπολαύσεσι καὶ ἐν τοῖς ἔργοις μὴ γινομένων ἴσων ἀλλ᾽ ἀνίσων ἀναγκαῖον ἐγκλήματα γίνεσθαι πρὸς τοὺς ἀπολαύοντας μὲν ἢ λαμβάνοντας πολλά , ὀλίγα δὲ πονοῦντας , τοῖς ἐλάττω μὲν λαμβάνουσι , πλείω δὲ πονοῦσιν . ἐστιν

ὅλως δὲ τὸ συζῆν καὶ κοινωνεῖν τῶν ἀνθρωπικῶν πάντων χαλεπόν , καὶ μάλιστα τῶν τοιούτων . ἐστιν

δηλοῦσι δ᾽ αἱ τῶν συναποδήμων κοινωνίαι :

σχεδὸν γὰρ οἱ πλεῖστοι διαφέρονται ἐκ τῶν ἐν ποσὶ καὶ ἐκ μικρῶν προσκρούοντες ἀλλήλοις .

ἔτι δὲ τῶν θεραπόντων τούτοις μάλιστα προσκρούομεν οἷς πλεῖστα προσχρώμεθα πρὸς τὰς διακονίας τὰς ἐγκυκλίους .

τὸ μὲν οὖν κοινὰς εἶναι τὰς κτήσεις ταύτας τε καὶ ἄλλας τοιαύτας ἔχει δυσχερείας , ὃν δὲ νῦν τρόπον ἔχει καὶ ἐπικοσμηθὲν ἔθεσι καὶ τάξει νόμων ὀρθῶν , οὐ μικρὸν ἂν διενέγκαι .

ἕξει γὰρ τὸ ἐξ ἀμφοτέρων ἀγαθόν :

λέγω δὲ τὸ ἐξ ἀμφοτέρων τὸ ἐκ τοῦ κοινὰς εἶναι τὰς κτήσεις καὶ τὸ ἐκ τοῦ ἰδίας . εἶναι ,

δεῖ γὰρ πὼς μὲν εἶναι κοινάς , ὅλως δ᾽ ἰδίας . εἶναι

αἱ μὲν γὰρ ἐπιμέλειαι διῃρημέναι τὰ ἐγκλήματα πρὸς ἀλλήλους οὐ ποιήσουσιν , μᾶλλον δ᾽ ἐπιδώσουσιν ὡς πρὸς ἴδιον ἑκάστου προσεδρεύοντος :

δι᾽ ἀρετὴν δ᾽ ἔσται πρὸς τὸ χρῆσθαι , κατὰ τὴν παροιμίαν , κοινὰ τὰ φίλων .

ἔστι δὲ καὶ νῦν τὸν τρόπον τοῦτον ἐν ἐνίαις πόλεσιν οὕτως ὑπογεγραμμένον , ὡς οὐκ ὂν ἀδύνατον , καὶ μάλιστα ἐν ταῖς καλῶς οἰκουμέναις τὰ μὲν ἔστι τὰ δὲ γένοιτ᾽ ἄν :

ἰδίαν γὰρ ἕκαστος τὴν κτῆσιν ἔχων τὰ μὲν χρήσιμα ποιεῖ τοῖς φίλοις , τοῖς δὲ χρῆται κοινοῖς , οἷον καὶ ἐν Λακεδαίμονι τοῖς τε δούλοις χρῶνται τοῖς ἀλλήλων ὡς εἰπεῖν ἰδίοις , ἔτι δ᾽ ἵπποις καὶ κυσίν , κ- ἂν δεηθῶσιν ἐφοδίων ἐν τοῖς ἀγροῖς κατὰ τὴν χώραν .

φανερὸν τοίνυν ὅτι βέλτιον εἶναι μὲν ἰδίας τὰς κτήσεις , τῇ δὲ χρήσει ποιεῖν κοινάς : ἐστιν ἐστιν

ὅπως δὲ γίνωνται τοιοῦτοι , τοῦ νομοθέτου τοῦτ᾽ ἔργον ἴδιόν ἐστιν .

ἔτι δὲ καὶ πρὸς ἡδονὴν ἀμύθητον ὅσον διαφέρει τὸ νομίζειν ἴδιόν τι . εἶναι

μὴ γὰρ οὐ μάτην τὴν πρὸς αὑτὸν αὐτὸς ἔχει φιλίαν ἕκαστος , ἀλλ᾽ ἔστι τοῦτο φυσικόν .

τὸ δὲ φίλαυτον εἶναι ψέγεται δικαίως :

οὐκ ἔστι δὲ τοῦτο τὸ φιλεῖν ἑαυτόν , ἀλλὰ τὸ μᾶλλον ἢ δεῖ φιλεῖν , καθάπερ καὶ τὸ φιλοχρήματον , ἐπεὶ φιλοῦσί γε πάντες ὡς εἰπεῖν ἕκαστον τῶν τοιούτων . φιλεῖν ἐστιν

ἀλλὰ μὴν καὶ τὸ χαρίσασθαι καὶ βοηθῆσαι φίλοις ἢ ξένοις ἢ ἑταίροις ἥδιστον : ἐστιν

ὃ γίνεται τῆς κτήσεως ἰδίας οὔσης .

ταῦτά τε δὴ οὐ συμβαίνει τοῖς λίαν ἓν ποιοῦσι τὴν πόλιν , καὶ πρὸς τούτοις ἀναιροῦσιν ἔργα δυοῖν ἀρεταῖν φανερῶς , σωφροσύνης μὲν τὸ περὶ τὰς γυναῖκας ( ἔργον γὰρ καλὸν ἀλλοτρίας οὔσης ἀπέχεσθαι διὰ σωφροσύνην ) , ἐλευθεριότητος δὲ τὸ περὶ τὰς κτήσεις : ἐστιν

οὔ -τε γὰρ ἔσται φανερὸς ἐλευθέριος ὤν , οὔ -τε πράξει πρᾶξιν ἐλευθέριον οὐδεμίαν :

ἐν τῇ γὰρ χρήσει τῶν κτημάτων τὸ τῆς ἐλευθεριότητος ἔργον ἐστίν .

εὐπρόσωπος μὲν οὖν ἡ τοιαύτη νομοθεσία καὶ φιλάνθρωπος ἂν εἶναι δόξειεν :

ὁ γὰρ ἀκροώμενος ἄσμενος ἀποδέχεται , νομίζων ἔσεσθαι φιλίαν τινὰ θαυμαστὴν πᾶσι πρὸς ἅπαντας , ἄλλως τε καὶ ὅταν κατηγορῇ τις τῶν νῦν ὑπαρχόντων ἐν ταῖς πολιτείαις κακῶν ὡς γινομένων διὰ τὸ μὴ κοινὴν εἶναι τὴν οὐσίαν , λέγω δὲ δίκας τε πρὸς ἀλλήλους περὶ συμβολαίων καὶ ψευδομαρτυριῶν κρίσεις καὶ πλουσίων κολακείας :

ὧν οὐδὲν γίνεται διὰ τὴν ἀκοινωνησίαν ἀλλὰ διὰ τὴν μοχθηρίαν , ἐπεὶ καὶ τοὺς κοινὰ κεκτημένους καὶ κοινωνοῦντας πολλῷ διαφερομένους μᾶλλον ὁρῶμεν ἢ τοὺς χωρὶς τὰς οὐσίας ἔχοντας : γίνεται ὁρῶμεν διαφερομένους

ἀλλὰ θεωροῦμεν ὀλίγους τοὺς ἐκ τῶν κοινωνιῶν διαφερομένους , πρὸς πολλοὺς συμβάλλοντες τοὺς κεκτημένους ἰδίᾳ τὰς κτήσεις .

ἔτι δὲ δίκαιον μὴ μόνον λέγειν ὅσων στερήσονται κακῶν κοινωνήσαντες , ἀλλὰ καὶ ὅσων ἀγαθῶν : ἐστιν

φαίνεται δ᾽ εἶναι πάμπαν ἀδύνατος ὁ βίος .

αἴτιον δὲ τῷ Σωκράτει τῆς παρακρούσεως χρὴ νομίζειν τὴν ὑπόθεσιν οὐκ οὖσαν ὀρθήν . εἶναι

δεῖ μὲν γὰρ εἶναί πως μίαν καὶ τὴν οἰκίαν καὶ τὴν πόλιν , ἀλλ᾽ οὐ πάντως .

ἔστι μὲν γὰρ ὡς οὐκ ἔσται προϊοῦσα πόλις , ἔστι δ᾽ ὡς ἔσται μέν , ἐγγὺς δ᾽ οὖσα τοῦ μὴ πόλις εἶναι χείρων πόλις , ὥσπερ κ- ἂν εἴ τις τὴν συμφωνίαν ποιήσειεν ὁμοφωνίαν ἢ τὸν ῥυθμὸν βάσιν μίαν . ἔσται ποιήσειεν ἔσται

ἀλλὰ δεῖ πλῆθος ὄν , ὥσπερ εἴρηται πρότερον , διὰ τὴν παιδείαν κοινὴν καὶ μίαν ποιεῖν :

καὶ τόν γε μέλλοντα παιδείαν εἰσάγειν καὶ νομίζοντα διὰ ταύτης ἔσεσθαι τὴν πόλιν σπουδαίαν ἄτοπον τοῖς τοιούτοις οἴεσθαι διορθοῦν , ἀλλὰ μὴ τοῖς ἔθεσι καὶ τῇ φιλοσοφίᾳ καὶ τοῖς νόμοις , ὥσπερ τὰ περὶ τὰς κτήσεις ἐν Λακεδαίμονι καὶ Κρήτῃ τοῖς συσσιτίοις ὁ νομοθέτης ἐκοίνωσε . ἐστιν

δεῖ δὲ μη -δὲ τοῦτο αὐτὸ ἀγνοεῖν , ὅτι χρὴ προσέχειν τῷ πολλῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πολλοῖς ἔτεσιν , ἐν οἷς οὐκ ἂν ἔλαθεν , εἰ ταῦτα καλῶς εἶχεν :

πάντα γὰρ σχεδὸν εὕρηται μέν , ἀλλὰ τὰ μὲν οὐ συνῆκται , τοῖς δ᾽ οὐ χρῶνται γινώσκοντες .

μάλιστα δ᾽ ἂν γένοιτο φανερὸν εἴ τις τοῖς ἔργοις ἴδοι τὴν τοιαύτην πολιτείαν κατασκευαζομένην :

οὐ γὰρ δυνήσεται μὴ μερίζων αὐτὰ καὶ χωρίζων ποιῆσαι τὴν πόλιν , τὰ μὲν εἰς συσσίτια τὰ δὲ εἰς φατρίας καὶ φυλάς . χωρίζων

ὥστε οὐδὲν ἄλλο συμβήσεται νενομοθετημένον πλὴν μὴ γεωργεῖν τοὺς φύλακας :

ὅπερ καὶ νῦν Λακεδαιμόνιοι ποιεῖν ἐπιχειροῦσιν .

οὐ μὴν ἀλλ᾽ οὐ -δὲ ὁ τρόπος τῆς ὅλης πολιτείας τίς ἔσται τοῖς κοινωνοῦσιν , οὔ -τ᾽ εἴρηκεν ὁ Σωκράτης οὔ -τε ῥᾴδιον εἰπεῖν . ἐστιν

καίτοι σχεδὸν τό γε πλῆθος τῆς πόλεως τὸ τῶν ἄλλων πολιτῶν γίνεται πλῆθος , περὶ ὧν οὐδὲν διώρισται , πότερον καὶ τοῖς γεωργοῖς κοινὰς εἶναι δεῖ τὰς κτήσεις ἢ καὶ καθ᾽ ἕκαστον ἰδίας , ἔτι δὲ καὶ γυναῖκας καὶ παῖδας ἰδίους ἢ κοινούς . εἶναι

εἰ μὲν γὰρ τὸν αὐτὸν τρόπον κοινὰ πάντα πάντων , τί διοίσουσιν οὗτοι ἐκείνων τῶν φυλάκων ; ἐστιν

ἢ τί πλεῖον αὐτοῖς ὑπομένουσι τὴν ἀρχὴν αὐτῶν , ἢ τί μαθόντες ὑπομενοῦσι τὴν ἀρχήν , ἐὰν μή τι σοφίζωνται τοιοῦτον οἷον Κρῆτες ; σοφίζωνται

ἐκεῖνοι γὰρ τ- ἆλλα τ- αὐτὰ τοῖς δούλοις ἐφέντες μόνον ἀπειρήκασι τὰ γυμνάσια καὶ τὴν τῶν ὅπλων κτῆσιν .

εἰ δέ , καθάπερ ἐν ταῖς ἄλλαις πόλεσι , καὶ παρ᾽ ἐκείνοις ἔσται τὰ τοιαῦτα , τίς ὁ τρόπος ἔσται τῆς κοινωνίας ; ἐστιν

ἐν μιᾷ γὰρ πόλει δύο πόλεις ἀναγκαῖον εἶναι , καὶ ταύτας ὑπεναντίας ἀλλήλαις . ἐστιν εἶναι

ποιεῖ γὰρ τοὺς μὲν φύλακας οἷον φρουρούς , τοὺς δὲ γεωργοὺς καὶ τοὺς τεχνίτας καὶ τοὺς ἄλλους πολίτας : ποιεῖ ποιεῖ

ἐγκλήματα δὲ καὶ δίκαι , καὶ ὅσα ἄλλα ταῖς πόλεσιν ὑπάρχειν φησὶ κακά , πάνθ᾽ ὑπάρξει καὶ τούτοις .

καίτοι λέγει ὁ Σωκράτης ὡς οὐ πολλῶν δεήσονται νομίμων διὰ τὴν παιδείαν , οἷον ἀστυνομικῶν καὶ ἀγορανομικῶν καὶ τῶν ἄλλων τῶν τοιούτων , ἀποδιδοὺς μόνον τὴν παιδείαν τοῖς φύλαξιν . δεήσονται

ἔτι δὲ κυρίους ποιεῖ τῶν κτημάτων τοὺς γεωργοὺς τοὺς ἀποφορὰν φέροντας :

ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον εἰκὸς εἶναι χαλεποὺς καὶ φρονημάτων πλήρεις , ἢ τὰς παρ᾽ ἐνίοις εἱλωτείας τε καὶ πενεστείας καὶ δουλείας . ἐστιν εἶναι

ἀλλὰ γὰρ εἴ -τ᾽ ἀναγκαῖα ταῦθ᾽ ὁμοίως εἴ -τε μή , νῦν γε οὐδὲν διώρισται . ἐστιν ἐστιν

καὶ περὶ τῶν ἐχομένων τίς ἡ τούτων τε πολιτεία καὶ παιδεία καὶ νόμοι τίνες . ἐστιν εἰσιν

ἔστι δ᾽ οὔ -θ᾽ εὑρεῖν ῥᾴδιον , οὔ -τε τὸ διαφέρον μικρὸν , τὸ ποιούς τινας εἶναι τούτους πρὸς τὸ σῴζεσθαι τὴν τῶν φυλάκων κοινωνίαν . ἐστιν

ἀλλὰ μὴν εἴ γε τὰς μὲν γυναῖκας ποιήσει κοινὰς τὰς δὲ κτήσεις ἰδίας , τίς οἰκονομήσει ὥσπερ τὰ ἐπὶ τῶν ἀγρῶν οἱ ἄνδρες αὐτῶν — κ- -ἂν εἰ κοιναὶ αἱ κτήσεις καὶ αἱ τῶν γεωργῶν γυναῖκες ... ποιήσει οἰκονομήσουσι [0] [1]

ἄτοπον δὲ καὶ τὸ ἐκ τῶν θηρίων ποιεῖσθαι τὴν παραβολήν , ὅτι δεῖ τὰ αὐτὰ ἐπιτηδεύειν τὰς γυναῖκας τοῖς ἀνδράσιν , οἷς οἰκονομίας οὐδὲν μέτεστιν . ἐστιν

ἐπισφαλὲς δὲ καὶ τοὺς ἄρχοντας ὡς καθίστησιν ὁ Σωκράτης . ἐστιν

ἀεὶ γὰρ ποιεῖ τοὺς αὐτοὺς ἄρχοντας :

τοῦτο δὲ στάσεως αἴτιον γίνεται καὶ παρὰ τοῖς μηδὲν ἀξίωμα κεκτημένοις , ἦ που δῆθεν παρά γε θυμοειδέσι καὶ πολεμικοῖς ἀνδράσιν . ἐστιν

ὅτι δ᾽ ἀναγκαῖον αὐτῷ ποιεῖν τοὺς αὐτοὺς ἄρχοντας , φανερόν : ἐστιν ἐστιν

οὐ γὰρ ὁτὲ μὲν ἄλλοις ὁτὲ δὲ ἄλλοις μέμεικται ταῖς ψυχαῖς ὁ παρὰ τοῦ θεοῦ χρυσός , ἀλλ᾽ ἀεὶ τοῖς αὐτοῖς . μέμεικται μέμεικται

φησὶ δὲ τοῖς μὲν εὐθὺς γινομένοις μεῖξαι χρυσόν , τοῖς δ᾽ ἄργυρον , χαλκὸν δὲ καὶ σίδηρον τοῖς τεχνίταις μέλλουσιν ἔσεσθαι καὶ γεωργοῖς . μεῖξαι μεῖξαι

ἔτι δὲ καὶ τὴν εὐδαιμονίαν ἀφαιρούμενος τῶν φυλάκων , ὅλην φησὶ δεῖν εὐδαίμονα ποιεῖν τὴν πόλιν τὸν νομοθέτην .

ἀδύνατον δὲ εὐδαιμονεῖν ὅλην , μὴ τῶν πλείστων ἢ μὴ πάντων μερῶν ἢ τινῶν ἐχόντων τὴν εὐδαιμονίαν . ἐστιν

οὐ γὰρ τῶν αὐτῶν τὸ εὐδαιμονεῖν ὧνπερ τὸ ἄρτιον : ἐστιν ἐστιν

τοῦτο μὲν γὰρ ἐνδέχεται τῷ ὅλῳ ὑπάρχειν , τῶν δὲ μερῶν μηδετέρῳ , τὸ δὲ εὐδαιμονεῖν ἀδύνατον . ἐστιν

ἀλλὰ μὴν εἰ οἱ φύλακες μὴ εὐδαίμονες , τίνες ἕτεροι ; εἰσιν εἰσιν

οὐ γὰρ δὴ οἵ γε τεχνῖται καὶ τὸ πλῆθος τὸ τῶν βαναύσων . εἰσιν

ἡ μὲν οὖν πολιτεία περὶ ἧς ὁ Σωκράτης εἴρηκεν ταύτας τε τὰς ἀπορίας ἔχει καὶ τούτων οὐκ ἐλάττους ἑτέρας .

σχεδὸν δὲ παραπλησίως καὶ τὰ περὶ τοὺς Νόμους ἔχει τοὺς ὕστερον γραφέντας , διὸ καὶ περὶ τῆς ἐνταῦθα πολιτείας ἐπισκέψασθαι μικρὰ βέλτιον . ἐστιν

καὶ γὰρ ἐν τῇ Πολιτείᾳ περὶ ὀλίγων πάμπαν διώρικεν ὁ Σωκράτης , περί τε γυναικῶν καὶ τέκνων κοινωνίας , πῶς ἔχειν δεῖ , καὶ περὶ κτήσεως , καὶ τῆς πολιτείας τὴν τάξιν ( διαιρεῖται γὰρ εἰς δύο μέρη τὸ πλῆθος τῶν οἰκούντων , τὸ μὲν εἰς τοὺς γεωργούς , τὸ δὲ εἰς τὸ προπολεμοῦν μέρος :

τρίτον δ᾽ ἐκ τούτων τὸ βουλευόμενον καὶ κύριον τῆς πόλεως ) , περὶ δὲ τῶν γεωργῶν καὶ τῶν τεχνιτῶν , πότερον οὐδεμιᾶς μεθέξουσιν ἤ τινος ἀρχῆς , καὶ πότερον ὅπλα δεῖ κεκτῆσθαι καὶ τούτους καὶ συμπολεμεῖν ἢ μή , περὶ τούτων οὐδὲν διώρικεν ὁ Σωκράτης , ἀλλὰ τὰς μὲν γυναῖκας οἴεται δεῖν συμπολεμεῖν καὶ παιδείας μετέχειν τῆς αὐτῆς τοῖς φύλαξιν , τὰ δ᾽ ἄλλα τοῖς ἔξωθεν πεπλήρωκε τὸν λόγον καὶ περὶ τῆς παιδείας , ποίαν τινὰ δεῖ γίνεσθαι τῶν φυλάκων . ἐστιν δεῖ

τῶν δὲ Νόμων τὸ μὲν πλεῖστον μέρος νόμοι τυγχάνουσιν ὄντες , ὀλίγα δὲ περὶ τῆς πολιτείας εἴρηκεν , καὶ ταύτην βουλόμενος κοινοτέραν ποιεῖν ταῖς πόλεσι κατὰ μικρὸν περιάγει πάλιν πρὸς τὴν ἑτέραν πολιτείαν .

ἔξω γὰρ τῆς τῶν γυναικῶν κοινωνίας καὶ τῆς κτήσεως , τὰ ἄλλα τ- αὐτὰ ἀποδίδωσιν ἀμφοτέραις ταῖς πολιτείαις :

καὶ γὰρ παιδείαν τὴν αὐτήν , καὶ τὸ τῶν ἔργων τῶν ἀναγκαίων ἀπεχομένους ζῆν , καὶ περὶ συσσιτίων ὡσαύτως : [0] [1]

πλὴν ἐν ταύτῃ φησὶ δεῖν εἶναι συσσίτια καὶ γυναικῶν , καὶ τὴν μὲν χιλίων τῶν ὅπλα κεκτημένων , ταύτην δὲ πεντακισχιλίων . εἶναι εἶναι

τὸ μὲν οὖν περιττὸν ἔχουσι πάντες οἱ τοῦ Σωκράτους λόγοι καὶ τὸ κομψὸν καὶ τὸ καινοτόμον καὶ τὸ ζητητικόν , καλῶς δὲ πάντα ἴσως χαλεπόν , ἐπεὶ καὶ τὸ νῦν εἰρημένον πλῆθος δεῖ μὴ λανθάνειν ὅτι χώρας δεήσει τοῖς τοσούτοις Βαβυλωνίας ἤ τινος ἄλλης ἀπεράντου τὸ πλῆθος , ἐξ ἧς ἀργοὶ πεντακισχίλιοι θρέψονται , καὶ περὶ τούτους γυναικῶν καὶ θεραπόντων ἕτερος ὄχλος πολλαπλάσιος . ἐστιν ἔχειν

δεῖ μὲν οὖν ὑποτίθεσθαι κατ᾽ εὐχήν , μηδὲν μέντοι ἀδύνατον . ὑποτίθεσθαι

λέγεται δ᾽ ὡς δεῖ τὸν νομοθέτην πρὸς δύο βλέποντα τιθέναι τοὺς νόμους , πρός τε τὴν χώραν καὶ τοὺς ἀνθρώπους .

ἔτι δὲ καλῶς ἔχει προσθεῖναι καὶ πρὸς τοὺς γειτνιῶντας τόπους , πρῶτον μὲν εἰ δεῖ τὴν πόλιν ζῆν βίον πολιτικόν ( οὐ γὰρ μόνον ἀναγκαῖόν ἐστιν αὐτὴν τοιούτοις χρῆσθαι πρὸς τὸν πόλεμον ὅπλοις ἃ χρήσιμα κατὰ τὴν οἰκείαν χώραν ἐστίν , ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς ἔξω τόπους ) :

εἰ δέ τις μὴ τοιοῦτον ἀποδέχεται βίον , μή -τε τὸν ἴδιον μή -τε τὸν κοινὸν τῆς πόλεως , ὅμως οὐδὲν ἧττον δεῖ φοβεροὺς εἶναι τοῖς πολεμίοις , μὴ μόνον ἐλθοῦσιν εἰς τὴν χώραν ἀλλὰ καὶ ἀπελθοῦσιν .

καὶ τὸ πλῆθος δὲ τῆς κτήσεως ὁρᾶν δεῖ , μή ποτε βέλτιον ἑτέρως διορίσαι τῷ σαφῶς μᾶλλον . ἐστιν

τοσαύτην γὰρ εἶναί φησι δεῖν ὥστε ζῆν σωφρόνως , ὥσπερ ἂν εἴ τις εἶπεν ὥστε ζῆν εὖ . [0]

τοῦτο δ᾽ ἄρ᾽ ἐστι καθόλου μᾶλλον , ἐπειδὴ ἔστι σωφρόνως μὲν ταλαιπώρως δὲ ζῆν , ἀλλὰ βελτίων ὅρος τὸ σωφρόνως καὶ ἐλευθερίως ( χωρὶς γὰρ ἑκατέρῳ τῷ μὲν τὸ τρυφᾶν ἀκολουθήσει , τῷ δὲ τὸ ἐπιπόνως ) , ἐπεὶ μόναι γ᾽ εἰσὶν ἕξεις αἱρεταὶ περὶ τὴν τῆς οὐσίας χρῆσιν αὗται , οἷον οὐσίᾳ πράως μὲν ἢ ἀνδρείως χρῆσθαι οὐκ ἔστιν , σωφρόνως δὲ καὶ ἐλευθερίως ἔστιν , ὥστε καὶ τὰς ἕξεις ἀναγκαῖον περὶ αὐτὴν εἶναι ταύτας . ἐστιν ζῆν ζῆν ἀκολουθήσει χρῆσθαι ἐστιν

ἄτοπον δὲ καὶ τὸ τὰς κτήσεις ἰσάζοντα τὸ περὶ τὸ πλῆθος τῶν πολιτῶν μὴ κατασκευάζειν , ἀλλ᾽ ἀφεῖναι τὴν τεκνοποιίαν ἀόριστον ὡς ἱκανῶς ἀνομαλισθησομένην εἰς τὸ αὐτὸ πλῆθος διὰ τὰς ἀτεκνίας ὁσωνοῦν γεννωμένων , ὅτι δοκεῖ τοῦτο καὶ νῦν συμβαίνειν περὶ τὰς πόλεις . ἐστιν

δεῖ δὲ τοῦτ᾽ οὐχ ὁμοίως ἀκριβῶς ἔχειν περὶ τὰς πόλεις τότε καὶ νῦν :

νῦν μὲν γὰρ οὐδεὶς ἀπορεῖ , διὰ τὸ μερίζεσθαι τὰς οὐσίας εἰς ὁποσονοῦν πλῆθος , τότε δὲ ἀδιαιρέτων οὐσῶν ἀνάγκη τοὺς παράζυγας μηδὲν ἔχειν , ἐάν τ᾽ ἐλάττους ὦσι τὸ πλῆθος ἐάν τε πλείους . ἐστιν ὦσι

μᾶλλον δὲ δεῖν ὑπολάβοι τις ἂν ὡρίσθαι τῆς οὐσίας τὴν τεκνοποιίαν , ὥστε ἀριθμοῦ τινὸς μὴ πλείονα γεννᾶν , τοῦτο δὲ τιθέναι τὸ πλῆθος ἀποβλέποντα πρὸς τὰς τύχας , ἂν συμβαίνῃ τελευτᾶν τινας τῶν γεννηθέντων , καὶ πρὸς τὴν τῶν ἄλλων ἀτεκνίαν . ἀποβλέποντα

τὸ δ᾽ ἀφεῖσθαι , καθάπερ ἐν ταῖς πλείσταις πόλεσι , πενίας ἀναγκαῖον αἴτιον γίνεσθαι τοῖς πολίταις , ἡ δὲ πενία στάσιν ἐμποιεῖ καὶ κακουργίαν . [0] ἐστιν

Φείδων μὲν οὖν ὁ Κορίνθιος , ὢν νομοθέτης τῶν ἀρχαιοτάτων , τοὺς οἴκους ἴσους ᾠήθη δεῖν διαμένειν καὶ τὸ πλῆθος τῶν πολιτῶν , καὶ εἰ τὸ πρῶτον τοὺς κλήρους ἀνίσους εἶχον πάντες κατὰ μέγεθος :

ἐν δὲ τοῖς νόμοις τούτοις τ- οὐναντίον ἐστίν .

ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων πῶς οἰόμεθα βέλτιον ἂν ἔχειν , λεκτέον ὕστερον :

ἐλλέλειπται δ᾽ ἐν τοῖς νόμοις τούτοις καὶ τὰ περὶ τοὺς ἄρχοντας πῶς ἔσονται διαφέροντες τῶν ἀρχομένων . ,

φησὶ γὰρ δεῖν , ὥσπερ ἐξ ἑτέρου τὸ στημόνιον ἐρίου γίνεται τῆς κρόκης , οὕτω καὶ τοὺς ἄρχοντας ἔχειν πρὸς τοὺς ἀρχομένους .

ἐπεὶ δὲ τὴν πᾶσαν οὐσίαν ἐφίησι γίνεσθαι μείζονα μέχρι πενταπλασίας , διὰ τί τοῦτ᾽ οὐκ ἂν εἴη ἐπὶ τῆς γῆς μέχρι τινός ;

καὶ τὴν τῶν οἰκοπέδων δὲ διαίρεσιν δεῖ σκοπεῖν , μή ποτ᾽ οὐ συμφέρει πρὸς οἰκονομίαν :

δύο γὰρ οἰκόπεδα ἑκάστῳ ἔνειμε διελὼν χωρίς , χαλεπὸν δὲ οἰκίας δύο οἰκεῖν . ἐστιν

ἡ δὲ σύνταξις ὅλη βούλεται μὲν εἶναι μή -τε δημοκρατία μή -τε ὀλιγαρχία , μέση δὲ τούτων , ἣν καλοῦσι πολιτείαν :

ἐκ γὰρ τῶν ὁπλιτευόντων ἐστίν .

εἰ μὲν οὖν ὡς κοινοτάτην ταύτην κατασκευάζει ταῖς πόλεσι τῶν ἄλλων πολιτειῶν , καλῶς εἴρηκεν ἴσως :

εἰ δ᾽ ὡς ἀρίστην μετὰ τὴν πρώτην πολιτείαν , οὐ καλῶς . εἴρηκεν κατασκευάζει

τάχα γὰρ τὴν τῶν Λακώνων ἄν τις ἐπαινέσειε μᾶλλον , ἢ κ- ἂν ἄλλην τινὰ ἀριστοκρατικωτέραν .

ἔνιοι μὲν οὖν λέγουσιν ὡς δεῖ τὴν ἀρίστην πολιτείαν ἐξ ἁπασῶν εἶναι τῶν πολιτειῶν μεμειγμένην , διὸ καὶ τὴν τῶν Λακεδαιμονίων ἐπαινοῦσιν ( εἶναι γὰρ αὐτὴν οἱ μὲν ἐξ ὀλιγαρχίας καὶ μοναρχίας καὶ δημοκρατίας φασίν , λέγοντες τὴν μὲν βασιλείαν μοναρχίαν , τὴν δὲ τῶν γερόντων ἀρχὴν ὀλιγαρχίαν , δημοκρατεῖσθαι δὲ κατὰ τὴν τῶν ἐφόρων ἀρχὴν διὰ τὸ ἐκ τοῦ δήμου εἶναι τοὺς ἐφόρους : εἶναι εἶναι

οἱ δὲ τὴν μὲν ἐφορείαν εἶναι τυραννίδα , δημοκρατεῖσθαι δὲ κατά τε τὰ συσσίτια καὶ τὸν ἄλλον βίον τὸν καθ᾽ ἡμέραν ) : φάσιν

ἐν δὲ τοῖς νόμοις εἴρηται τούτοις ὡς δέον συγκεῖσθαι τὴν ἀρίστην πολιτείαν ἐκ δημοκρατίας καὶ τυραννίδος , ἃς ἢ τὸ παράπαν οὐκ ἄν τις θείη πολιτείας ἢ χειρίστας πασῶν .

βέλτιον οὖν λέγουσιν οἱ πλείους μιγνύντες :

ἡ γὰρ ἐκ πλειόνων συγκειμένη πολιτεία βελτίων . ἐστιν

ἔπειτ᾽ οὐ -δ᾽ ἔχουσα φαίνεται μοναρχικὸν οὐδέν , ἀλλ᾽ ὀλιγαρχικὰ καὶ δημοκρατικά :

μᾶλλον δ᾽ ἐγκλίνειν βούλεται πρὸς τὴν ὀλιγαρχίαν .

δῆλον δὲ ἐκ τῆς τῶν ἀρχόντων καταστάσεως : ἐστιν

τὸ μὲν γὰρ ἐξ αἱρετῶν κληρωτοὺς κοινὸν ἀμφοῖν , τὸ δὲ τοῖς μὲν εὐπορωτέροις ἐπάναγκες ἐκκλησιάζειν εἶναι καὶ φέρειν ἄρχοντας ἤ τι ποιεῖν ἄλλο τῶν πολιτικῶν , τοὺς δ᾽ ἀφεῖσθαι , τοῦτο δ᾽ ὀλιγαρχικόν , καὶ τὸ πειρᾶσθαι πλείους ἐκ τῶν εὐπόρων εἶναι τοὺς ἄρχοντας , καὶ τὰς μεγίστας ἐκ τῶν μεγίστων τιμημάτων . εἶναι ἐστιν ἐστιν εἶναι

ὀλιγαρχικὴν δὲ ποιεῖ καὶ τὴν τῆς βουλῆς αἵρεσιν .

αἱροῦνται μὲν γὰρ πάντες ἐπάναγκες , ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ πρώτου τιμήματος , εἶτα πάλιν ἴσους ἐκ τοῦ δευτέρου : αἱροῦνται

εἴτ᾽ ἐκ τῶν τρίτων , πλὴν οὐ πᾶσιν ἐπάναγκες ἦν τοῖς ἐκ τῶν τρίτων ἢ τετάρτων , ἐκ δὲ τοῦ τετάρτου μόνοις ἐπάναγκες τοῖς πρώτοις καὶ τοῖς δευτέροις : αἱροῦνται ἦν αἱροῦνται πλήν

εἴτ᾽ ἐκ τούτων ἴσον ἀφ᾽ ἑκάστου τιμήματος ἀποδεῖξαί φησι δεῖν ἀριθμόν .

ἔσονται δὴ πλείους οἱ ἐκ τῶν μεγίστων τιμημάτων καὶ βελτίους διὰ τὸ ἐνίους μὴ αἱρεῖσθαι τῶν δημοτικῶν διὰ τὸ μὴ ἐπάναγκες .

ὡς μὲν οὖν οὐκ ἐκ δημοκρατίας καὶ μοναρχίας δεῖ συνιστάναι τὴν τοιαύτην πολιτείαν , ἐκ τούτων φανερὸν καὶ τῶν ὕστερον ῥηθησομένων , ὅταν ἐπιβάλλῃ περὶ τῆς τοιαύτης πολιτείας ἡ σκέψις : ἐστιν

ἔχει δὲ καὶ περὶ τὴν αἵρεσιν τῶν ἀρχόντων τὸ ἐξ αἱρετῶν αἱρετοὺς ἐπικίνδυνον . εἶναι

εἰ γάρ τινες συστῆναι θέλουσι καὶ μέτριοι τὸ πλῆθος , αἰεὶ κατὰ τὴν τούτων αἱρεθήσονται βούλησιν .

τὰ μὲν οὖν περὶ τὴν πολιτείαν τὴν ἐν τοῖς Νόμοις τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον .

εἰσὶ δέ τινες πολιτεῖαι καὶ ἄλλαι , αἱ μὲν ἰδιωτῶν αἱ δὲ φιλοσόφων καὶ πολιτικῶν , πᾶσαι δὲ τῶν καθεστηκυιῶν καὶ καθ᾽ ἃς πολιτεύονται νῦν ἐγγύτερόν εἰσι τούτων ἀμφοτέρων . εἰσὶ εἰσὶ

οὐδεὶς γὰρ οὔ -τε τὴν περὶ τὰ τέκνα κοινότητα καὶ τὰς γυναῖκας ἄλλος κεκαινοτόμηκεν , οὔ -τε περὶ τὰ συσσίτια τῶν γυναικῶν , ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν ἀναγκαίων ἄρχονται μᾶλλον .

δοκεῖ γάρ τισι τὸ περὶ τὰς οὐσίας εἶναι μέγιστον τετάχθαι καλῶς :

περὶ γὰρ τούτων ποιεῖσθαί φασι τὰς στάσεις πάντας .

διὸ Φαλέας ὁ Χαλκηδόνιος τοῦτ᾽ εἰσήνεγκε πρῶτος :

φησὶ γὰρ δεῖν ἴσας εἶναι τὰς κτήσεις τῶν πολιτῶν .

τοῦτο δὲ κατοικιζομέναις μὲν εὐθὺς οὐ χαλεπὸν ᾤετο ποιεῖν , τὰς δ᾽ ἤδη κατοικουμένας ἐργωδέστερον μέν , ὅμως δὲ τάχιστ᾽ ἂν ὁμαλισθῆναι τῷ τὰς προῖκας τοὺς μὲν πλουσίους διδόναι μὲν λαμβάνειν δὲ μή , τοὺς δὲ πένητας μὴ διδόναι μὲν λαμβάνειν δέ . εἶναι εἶναι ποιεῖν

Πλάτων δὲ τοὺς Νόμους γράφων μέχρι μέν τινος ᾤετο δεῖν ἐᾶν , πλεῖον δὲ τοῦ πενταπλασίαν εἶναι τῆς ἐλαχίστης μηδενὶ τῶν πολιτῶν ἐξουσίαν εἶναι κτήσασθαι , καθάπερ εἴρηται καὶ πρότερον .

δεῖ δὲ μη -δὲ τοῦτο λανθάνειν τοὺς οὕτω νομοθετοῦντας , ὃ λανθάνει νῦν , ὅτι τὸ τῆς οὐσίας τάττοντας πλῆθος προσήκει καὶ τῶν τέκνων τὸ πλῆθος τάττειν :

ἐὰν γὰρ ὑπεραίρῃ τῆς οὐσίας τὸ μέγεθος ὁ τῶν τέκνων ἀριθμός , ἀνάγκη τόν γε νόμον λύεσθαι , καὶ χωρὶς τῆς λύσεως φαῦλον τὸ πολλοὺς ἐκ πλουσίων γίνεσθαι πένητας : ἐστιν ἐστιν

ἔργον γὰρ μὴ νεωτεροποιοὺς εἶναι τοὺς τοιούτους . ἐστιν

διότι μὲν οὖν ἔχει τινὰ δύναμιν εἰς τὴν πολιτικὴν κοινωνίαν ἡ τῆς οὐσίας ὁμαλότης , καὶ τῶν πάλαι τινὲς φαίνονται διεγνωκότες , οἷον καὶ Σόλων ἐνομοθέτησεν , καὶ παρ᾽ ἄλλοις ἔστι νόμος ὃς κωλύει κτᾶσθαι γῆν ὁπόσην ἂν βούληταί τις , ὁμοίως δὲ καὶ τὴν οὐσίαν πωλεῖν οἱ νόμοι κωλύουσιν , ὥσπερ ἐν Λοκροῖς νόμος ἐστὶ μὴ πωλεῖν ἐὰν μὴ φανερὰν ἀτυχίαν δείξῃ συμβεβηκυῖαν , ἔτι δὲ τοὺς παλαιοὺς κλήρους διασῴζειν ( τοῦτο δὲ λυθὲν καὶ περὶ Λευκάδα δημοτικὴν ἐποίησε λίαν τὴν πολιτείαν αὐτῶν :

οὐ γὰρ ἔτι συνέβαινεν ἀπὸ τῶν ὡρισμένων τιμημάτων εἰς τὰς ἀρχὰς βαδίζειν ) :

ἀλλ᾽ ἔστι τὴν ἰσότητα μὲν ὑπάρχειν τῆς οὐσίας , ταύτην δ᾽ ἢ λίαν εἶναι πολλήν , ὥστε τρυφᾶν , ἢ λίαν ὀλίγην , ὥστε ζῆν γλίσχρως . εἶναι

δῆλον οὖν ὡς οὐχ ἱκανὸν τὸ τὰς οὐσίας ἴσας ποιῆσαι τὸν νομοθέτην , ἀλλὰ τοῦ μέσου στοχαστέον . ἐστιν ἐστιν

ἔτι δ᾽ εἴ τις καὶ τὴν μετρίαν τάξειεν οὐσίαν πᾶσιν , οὐδὲν ὄφελος : ἐστιν

μᾶλλον γὰρ δεῖ τὰς ἐπιθυμίας ὁμαλίζειν ἢ τὰς οὐσίας , τοῦτο δ᾽ οὐκ ἔστι μὴ παιδευομένοις ἱκανῶς ὑπὸ τῶν νόμων . ὁμαλίζειν

ἀλλ᾽ ἴσως ἂν εἴπειεν ὁ Φαλέας ὅτι ταῦτα τυγχάνει λέγων αὐτός :

οἴεται γὰρ δυοῖν τούτοιν ἰσότητα δεῖν ὑπάρχειν ταῖς πόλεσιν , κτήσεως καὶ παιδείας .

ἀλλὰ τήν τε παιδείαν ἥτις ἔσται δεῖ λέγειν , καὶ τὸ μίαν εἶναι καὶ τὴν αὐτὴν οὐδὲν ὄφελος : ἐστιν

ἔστι γὰρ τὴν αὐτὴν μὲν εἶναι καὶ μίαν , ἀλλὰ ταύτην εἶναι τοιαύτην ἐξ ἧς ἔσονται προαιρετικοὶ τοῦ πλεονεκτεῖν ἢ χρημάτων ἢ τιμῆς ἢ συναμφοτέρων .

ἔτι στασιάζουσιν οὐ μόνον διὰ τὴν ἀνισότητα τῆς κτήσεως , ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν τῶν τιμῶν , τ- οὐναντίον δὲ περὶ ἑκάτερον : στασιάζουσιν

οἱ μὲν γὰρ πολλοὶ διὰ τὸ περὶ τὰς κτήσεις ἄνισον , οἱ δὲ χαρίεντες περὶ τῶν τιμῶν , ἐὰν ἴσαι : ὦσι στασιάζουσιν στασιάζουσιν

ὅθεν καὶ ἐν δὲ ἰῇ τιμῇ ἠμὲν κακὸς ἠδὲ καὶ ἐσθλός . [0]

οὐ μόνον δ᾽ οἱ ἄνθρωποι διὰ τ- ἀναγκαῖα ἀδικοῦσιν , ὧν ἄκος εἶναι νομίζει τὴν ἰσότητα τῆς οὐσίας , ὥστε μὴ λωποδυτεῖν διὰ τὸ ῥιγοῦν ἢ πεινῆν , ἀλλὰ καὶ ὅπως χαίρωσι καὶ μὴ ἐπιθυμῶσιν : ἀδικοῦσιν

ἐὰν γὰρ μείζω ἔχωσιν ἐπιθυμίαν τῶν ἀναγκαίων , διὰ τὴν ταύτης ἰατρείαν ἀδικήσουσιν :

οὐ τοίνυν διὰ ταύτην μόνον , ἀλλὰ καὶ ἂν ἐπιθυμοῖεν ἵνα χαίρωσι ταῖς ἄνευ λυπῶν ἡδοναῖς .

τί οὖν ἄκος τῶν τριῶν τούτων ; ἐστιν

τοῖς μὲν οὐσία βραχεῖα καὶ ἐργασία , τοῖς δὲ σωφροσύνη : ἄκος ἄκος ἐστιν εἰσιν

τρίτον δ᾽ , εἴ τινες βούλοιντο δι᾽ αὑτῶν χαίρειν , οὐκ ἂν ἐπιζητοῖεν εἰ μὴ παρὰ φιλοσοφίας ἄκος . ἐπιζητοῖεν

αἱ γὰρ ἄλλαι ἀνθρώπων δέονται :

ἐπεὶ ἀδικοῦσί γε τὰ μέγιστα διὰ τὰς ὑπερβολάς , ἀλλ᾽ οὐ διὰ τὰ ἀναγκαῖα ( οἷον τυραννοῦσιν οὐχ ἵνα μὴ ῥιγῶσιν :

διὸ καὶ αἱ τιμαὶ μεγάλαι , ἂν ἀποκτείνῃ τις οὐ κλέπτην ἀλλὰ τύραννον ) : εἰσιν

ὥστε πρὸς τὰς μικρὰς ἀδικίας βοηθητικὸς μόνον ὁ τρόπος τῆς Φαλέου πολιτείας . ἐστιν

ἔτι τὰ πολλὰ βούλεται κατασκευάζειν ἐξ ὧν τὰ πρὸς αὑτοὺς πολιτεύσονται καλῶς , δεῖ δὲ καὶ πρὸς τοὺς γειτνιῶντας καὶ τοὺς ἔξωθεν πάντας . πολιτεύειν τά

ἀναγκαῖον ἄρα τὴν πολιτείαν συντετάχθαι πρὸς τὴν πολεμικὴν ἰσχύν , περὶ ἧς ἐκεῖνος οὐδὲν εἴρηκεν . ἐστιν

ὁμοίως δὲ καὶ περὶ τῆς κτήσεως . [0]

δεῖ γὰρ οὐ μόνον πρὸς τὰς πολιτικὰς χρήσεις ἱκανὴν ὑπάρχειν , ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς ἔξωθεν κινδύνους :

διόπερ οὔ -τε τοσοῦτον δεῖ πλῆθος ὑπάρχειν ὅσου οἱ πλησίον καὶ κρείττους ἐπιθυμήσουσιν , οἱ δὲ ἔχοντες ἀμύνειν οὐ δυνήσονται τοὺς ἐπιόντας , οὔ -θ᾽ οὕτως ὀλίγην ὥστε μὴ δύνασθαι πόλεμον ὑπενεγκεῖν μη -δὲ τῶν ἴσων καὶ τῶν ὁμοίων . ὑπάρχειν

ἐκεῖνος μὲν οὖν οὐδὲν διώρικεν , δεῖ δὲ τοῦτο μὴ λανθάνειν , ὅ τι συμφέρει πλῆθος οὐσίας .

ἴσως οὖν ἄριστος ὅρος τὸ μὴ λυσιτελεῖν τοῖς κρείττοσι διὰ τὴν ὑπερβολὴν πολεμεῖν , ἀλλ᾽ οὕτως ὡς ἂν καὶ μὴ ἐχόντων τοσαύτην οὐσίαν . ἐστιν ᾖ πολεμεῖν

οἷον Εὔβουλος Αὐτοφραδάτου μέλλοντος Ἀταρνέα πολιορκεῖν ἐκέλευσεν αὐτόν , σκεψάμενον ἐν πόσῳ χρόνῳ λήψεται τὸ χωρίον , λογίσασθαι τοῦ χρόνου τούτου τὴν δαπάνην :

ἐθέλειν γὰρ ἔλαττον τούτου λαβὼν ἐκλιπεῖν ἤδη τὸν Ἀταρνέα :

ταῦτα δ᾽ εἰπὼν ἐποίησε τὸν Αὐτοφραδάτην σύννουν γενόμενον παύσασθαι τῆς πολιορκίας .

ἔστι μὲν οὖν τι τῶν συμφερόντων τὸ τὰς οὐσίας ἴσας εἶναι τοῖς πολίταις πρὸς τὸ μὴ στασιάζειν πρὸς ἀλλήλους , οὐ μὴν μέγα οὐδὲν ὡς εἰπεῖν . ἐστιν

καὶ γὰρ ἂν οἱ χαρίεντες ἀγανακτοῖεν ὡς οὐκ ἴσων ὄντες ἄξιοι , διὸ καὶ φαίνονται πολλάκις ἐπιτιθέμενοι καὶ στασιάζοντες :

ἔτι δ᾽ ἡ πονηρία τῶν ἀνθρώπων ἄπληστον , καὶ τὸ πρῶτον μὲν ἱκανὸν διωβελία μόνον , ὅταν δ᾽ ἤδη τοῦτ᾽ ᾖ πάτριον , ἀεὶ δέονται τοῦ πλείονος , ἕως εἰς ἄπειρον ἔλθωσιν . ἐστιν ἐστιν

ἄπειρος γὰρ ἡ τῆς ἐπιθυμίας φύσις , ἧς πρὸς τὴν ἀναπλήρωσιν οἱ πολλοὶ ζῶσιν . ἐστιν

τῶν οὖν τοιούτων ἀρχή , μᾶλλον τοῦ τὰς οὐσίας ὁμαλίζειν , τὸ τοὺς μὲν ἐπιεικεῖς τῇ φύσει τοιούτους παρασκευάζειν ὥστε μὴ βούλεσθαι πλεονεκτεῖν , τοὺς δὲ φαύλους ὥστε μὴ δύνασθαι : ἐστιν παρασκευάζειν

τοῦτο δ᾽ ἐστίν , ἂν ἥττους τε ὦσι καὶ μὴ ἀδικῶνται .

οὐ καλῶς δὲ οὐ -δὲ τὴν ἰσότητα τῆς οὐσίας εἴρηκεν .

περὶ γὰρ τὴν τῆς γῆς κτῆσιν ἰσάζει μόνον , ἔστι δὲ καὶ δούλων καὶ βοσκημάτων πλοῦτος καὶ νομίσματος , καὶ κατασκευὴ πολλὴ τῶν καλουμένων ἐπίπλων :

ἢ πάντων οὖν τούτων ἰσότητα ζητητέον ἢ τάξιν τινὰ μετρίαν , ἢ πάντα ἐατέον .

φαίνεται δ᾽ ἐκ τῆς νομοθεσίας κατασκευάζων τὴν πόλιν μικράν , εἴ γ᾽ οἱ τεχνῖται πάντες δημόσιοι ἔσονται καὶ μὴ πλήρωμά τι παρέξονται τῆς πόλεως .

ἀλλ᾽ εἴπερ δεῖ δημοσίους εἶναι τοὺς τὰ κοινὰ ἐργαζομένους , δεῖ ( καθάπερ ἐν Ἐπιδάμνῳ τε καὶ ὡς Διόφαντός ποτε κατεσκεύαζεν Ἀθήνησι ) τοῦτον ἔχειν τὸν τρόπον . κατεσκεύαζον

περὶ μὲν οὖν τῆς Φαλέου πολιτείας σχεδὸν ἐκ τούτων ἄν τις θεωρήσειεν , εἴ τι τυγχάνει καλῶς εἰρηκὼς ἢ μὴ καλῶς .

Ἱππόδαμος δὲ Εὐρυφῶντος Μιλήσιος ( ὃς καὶ τὴν τῶν πόλεων διαίρεσιν εὗρε καὶ τὸν Πειραιᾶ κατέτεμεν , γενόμενος καὶ περὶ τὸν ἄλλον βίον περιττότερος διὰ φιλοτιμίαν οὕτως ὥστε δοκεῖν ἐνίοις ζῆν περιεργότερον τριχῶν τε πλήθει καὶ κόσμῳ πολυτελεῖ , ἔτι δὲ ἐσθῆτος εὐτελοῦς μὲν ἀλεεινῆς δέ , οὐκ ἐν τῷ χειμῶνι μόνον ἀλλὰ καὶ περὶ τοὺς θερινοὺς χρόνους , λόγιος δὲ καὶ περὶ τὴν ὅλην φύσιν εἶναι βουλόμενος ) πρῶτος τῶν μὴ πολιτευομένων ἐνεχείρησέ τι περὶ πολιτείας εἰπεῖν τῆς ἀρίστης . γενόμενος

κατεσκεύαζε δὲ τὴν πόλιν τῷ πλήθει μὲν μυρίανδρον , εἰς τρία δὲ μέρη διῃρημένην :

ἐποίει γὰρ ἓν μὲν μέρος τεχνίτας , ἓν δὲ γεωργούς , τρίτον δὲ τὸ προπολεμοῦν καὶ τὰ ὅπλα ἔχον . ἐποίει ἐποίει

διῄρει δ᾽ εἰς τρία μέρη τὴν χώραν , τὴν μὲν ἱερὰν τὴν δὲ δημοσίαν τὴν δ᾽ ἰδίαν :

ὅθεν μὲν τὰ νομιζόμενα ποιήσουσι πρὸς τοὺς θεούς , ἱεράν , ἀφ᾽ ὧν δ᾽ οἱ προπολεμοῦντες βιώσονται , κοινήν , τὴν δὲ τῶν γεωργῶν ἰδίαν . ποιήσουσι ποιήσουσι

ᾤετο δ᾽ εἴδη καὶ τῶν νόμων εἶναι τρία μόνον :

περὶ ὧν γὰρ αἱ δίκαι γίνονται , τρία ταῦτ᾽ εἶναι τὸν ἀριθμόν , ὕβριν βλάβην θάνατον . καί

ἐνομοθέτει δὲ καὶ δικαστήριον ἓν τὸ κύριον , εἰς ὃ πάσας ἀνάγεσθαι δεῖν τὰς μὴ καλῶς κεκρίσθαι δοκούσας δίκας : ᾤετο

τοῦτο δὲ κατεσκεύαζεν ἐκ τινῶν γερόντων αἱρετῶν .

τὰς δὲ κρίσεις ἐν τοῖς δικαστηρίοις οὐ διὰ ψηφοφορίας ᾤετο γίγνεσθαι δεῖν , ἀλλὰ φέρειν ἕκαστον πινάκιον , ἐν ᾧ γράφειν , εἰ καταδικάζοι ἁπλῶς , τὴν δίκην , εἰ δ᾽ ἀπολύοι ἁπλῶς , κενόν , εἰ δὲ τὸ μὲν τὸ δὲ μή , τοῦτο διορίζειν . δεῖ [0] καταδικάζοι

νῦν γὰρ οὐκ ᾤετο νενομοθετῆσθαι καλῶς :

ἀναγκάζειν γὰρ ἐπιορκεῖν ἢ ταῦτα ἢ ταῦτα δικάζοντας .

ἔτι δὲ νόμον ἐτίθει περὶ τῶν εὑρισκόντων τι τῇ πόλει συμφέρον , ὅπως τυγχάνωσι τιμῆς , καὶ τοῖς παισὶ τῶν ἐν τῷ πολέμῳ τελευτώντων ἐκ δημοσίου γίνεσθαι τὴν τροφήν , ὡς οὔπω τοῦτο παρ᾽ ἄλλοις νενομοθετημένον ( ἔστι δὲ καὶ ἐν Ἀθήναις οὗτος ὁ νόμος νῦν καὶ ἐν ἑτέραις τῶν πόλεων ) : ἐτίθει

τοὺς δ᾽ ἄρχοντας αἱρετοὺς ὑπὸ τοῦ δήμου εἶναι πάντας .

δῆμον δ᾽ ἐποίει τὰ τρία μέρη τῆς πόλεως :

τοὺς δ᾽ αἱρεθέντας ἐπιμελεῖσθαι κοινῶν καὶ ξενικῶν καὶ ὀρφανικῶν .

τὰ μὲν οὖν πλεῖστα καὶ τὰ μάλιστα ἀξιόλογα τῆς Ἱπποδάμου τάξεως ταῦτ᾽ ἐστίν :

ἀπορήσειε δ᾽ ἄν τις πρῶτον μὲν τὴν διαίρεσιν τοῦ πλήθους τῶν πολιτῶν .

οἵ τε γὰρ τεχνῖται καὶ οἱ γεωργοὶ καὶ οἱ τὰ ὅπλα ἔχοντες κοινωνοῦσι τῆς πολιτείας πάντες , οἱ μὲν γεωργοὶ οὐκ ἔχοντες ὅπλα , οἱ δὲ τεχνῖται οὔ -τε γῆν οὔ -τε ὅπλα , ὥστε γίνονται σχεδὸν δοῦλοι τῶν τὰ ὅπλα κεκτημένων . ἔχοντες κοινωνοῦσι κοινωνοῦσι

μετέχειν μὲν οὖν πασῶν τῶν τιμῶν ἀδύνατον ( ἀνάγκη γὰρ ἐκ τῶν τὰ ὅπλα ἐχόντων καθίστασθαι καὶ στρατηγοὺς καὶ πολιτοφύλακας καὶ τὰς κυριωτάτας ἀρχὰς ὡς εἰπεῖν ) : ἐστιν ἐστιν

μὴ μετέχοντας δὲ τῆς πολιτείας πῶς οἷόν τε φιλικῶς ἔχειν πρὸς τὴν πολιτείαν ; ἐστιν

ἀλλὰ δεῖ καὶ κρείττους εἶναι τοὺς τὰ ὅπλα γε κεκτημένους ἀμφοτέρων τῶν μερῶν .

τοῦτο δ᾽ οὐ ῥᾴδιον μὴ πολλοὺς ὄντας : ἐστιν

εἰ δὲ τοῦτ᾽ ἔσται , τί δεῖ τοὺς ἄλλους μετέχειν τῆς πολιτείας καὶ κυρίους εἶναι τῆς τῶν ἀρχόντων καταστάσεως ;

ἔτι οἱ γεωργοὶ τί χρήσιμοι τῇ πόλει ; εἰσιν

τεχνίτας μὲν γὰρ ἀναγκαῖον εἶναι ( πᾶσα γὰρ δεῖται πόλις τεχνιτῶν ) , καὶ δύνανται διαγίγνεσθαι καθάπερ ἐν ταῖς ἄλλαις πόλεσιν ἀπὸ τῆς τέχνης : ἐστιν δύνανται

οἱ δὲ γεωργοὶ πορίζοντες μὲν τοῖς τὰ ὅπλα κεκτημένοις τὴν τροφὴν εὐλόγως ἂν ἦσάν τι τῆς πόλεως μέρος , νῦν δ᾽ ἰδίαν ἔχουσιν καὶ ταύτην ἰδίᾳ γεωργήσουσιν .

ἔτι δὲ τὴν κοινήν , ἀφ᾽ ἧς οἱ προπολεμοῦντες ἕξουσι τὴν τροφήν , εἰ μὲν αὐτοὶ γεωργήσουσιν , οὐκ ἂν εἴη τὸ μάχιμον ἕτερον καὶ τὸ γεωργοῦν , βούλεται δ᾽ ὁ νομοθέτης :

εἰ δ᾽ ἕτεροί τινες ἔσονται τῶν τε τὰ ἴδια γεωργούντων καὶ τῶν μαχίμων , τέταρτον αὖ μόριον ἔσται τοῦτο τῆς πόλεως , οὐδενὸς μετέχον , ἀλλὰ ἀλλότριον τῆς πολιτείας :

ἀλλὰ μὴν εἴ τις τοὺς αὐτοὺς θήσει τούς τε τὴν ἰδίαν καὶ τοὺς τὴν κοινὴν γεωργοῦντας , τό τε πλῆθος ἄπορον ἔσται τῶν καρπῶν ἐξ ὧν ἕκαστος γεωργήσει δύο οἰκίαις , καὶ τίνος ἕνεκεν οὐκ εὐθὺς ἀπὸ τῆς αὐτῆς γῆς καὶ τῶν αὐτῶν κλήρων αὑτοῖς τε τὴν τροφὴν λήψονται καὶ τοῖς μαχίμοις παρέξουσιν ;

ταῦτα δὴ πάντα πολλὴν ἔχει ταραχήν .

οὐ καλῶς δ᾽ οὐ -δ᾽ ὁ περὶ τῆς κρίσεως ἔχει νόμος , τὸ κρίνειν ἀξιοῦν διαιροῦντα , τῆς δίκης ἁπλῶς γεγραμμένης , καὶ γίνεσθαι τὸν δικαστὴν διαιτητήν .

τοῦτο δὲ ἐν μὲν τῇ διαίτῃ καὶ πλείοσιν ἐνδέχεται ( κοινολογοῦνται γὰρ ἀλλήλοις περὶ τῆς κρίσεως ) , ἐν δὲ τοῖς δικαστηρίοις οὐκ ἔστιν , ἀλλὰ καὶ τ- οὐναντίον τούτου τῶν νομοθετῶν οἱ πολλοὶ παρασκευάζουσιν ὅπως οἱ δικασταὶ μὴ κοινολογῶνται πρὸς ἀλλήλους .

ἔπειτα πῶς οὐκ ἔσται ταραχώδης ἡ κρίσις , ὅταν ὀφείλειν μὲν ὁ δικαστὴς οἴηται , μὴ τοσοῦτον δ᾽ ὅσον ὁ δικαζόμενος ; ὀφείλεν [0]

ὁ μὲν γὰρ εἴκοσι μνᾶς , ὁ δὲ δικαστὴς κρινεῖ δέκα μνᾶς ( ἢ ὁ μὲν πλέον ὁ δ᾽ ἔλασσον ) , ἄλλος δὲ πέντε , ὁ δὲ τέτταρας , καὶ τοῦτον δὴ τὸν τρόπον δῆλον ὅτι μεριοῦσιν : κρινεῖ κρινεῖ κρινεῖ ἐστιν κρινεῖ κρινεῖ

οἱ δὲ πάντα καταδικάσουσιν , οἱ δ᾽ οὐδέν . καταδικάσουσιν

τίς οὖν ὁ τρόπος ἔσται τῆς διαλογῆς τῶν ψήφων ;

ἔτι δ᾽ οὐδὲν ἐπιορκεῖν ἀναγκάζει τὸν ἁπλῶς ἀποδικάσαντα ἢ καταδικάσαντα , εἴπερ ἁπλῶς τὸ ἔγκλημα γέγραπται , δικαίως :

οὐ γὰρ μηδὲν ὀφείλειν ὁ ἀποδικάσας κρίνει , ἀλλὰ τὰς εἴκοσι μνᾶς :

ἀλλ᾽ ἐκεῖνος ἤδη ἐπιορκεῖ , ὁ καταδικάσας , μὴ νομίζων ὀφείλειν τὰς εἴκοσι μνᾶς .

περὶ δὲ τοῦ τοῖς εὑρίσκουσί τι τῇ πόλει συμφέρον ὡς δεῖ γίνεσθαί τινα τιμήν , οὐκ ἔστιν ἀσφαλὲς τὸ νομοθετεῖν , ἀλλ᾽ εὐόφθαλμον ἀκοῦσαι μόνον :

ἔχει γὰρ συκοφαντίας καὶ κινήσεις , ἂν τύχῃ , πολιτείας .

ἐμπίπτει δ᾽ εἰς ἄλλο πρόβλημα καὶ σκέψιν ἑτέραν :

ἀποροῦσι γάρ τινες πότερον βλαβερὸν ἢ συμφέρον ταῖς πόλεσι τὸ κινεῖν τοὺς πατρίους νόμους , ἂν ᾖ τις ἄλλος βελτίων . ἐστιν

διόπερ οὐ ῥᾴδιον τῷ λεχθέντι ταχὺ συγχωρεῖν , εἴπερ μὴ συμφέρει κινεῖν , ἐνδέχεται δ᾽ εἰσηγεῖσθαί τινας νόμων λύσιν ἢ πολιτείας ὡς κοινὸν ἀγαθόν . ἐστιν ὄν

ἐπεὶ δὲ πεποιήμεθα μνείαν , ἔτι μικρὰ περὶ αὐτοῦ διαστείλασθαι βέλτιον . ἐστιν

ἔχει γάρ , ὥσπερ εἴπομεν , ἀπορίαν , καὶ δόξειεν ἂν βέλτιον εἶναι τὸ κινεῖν .

ἐπὶ γοῦν τῶν ἄλλων ἐπιστημῶν τοῦτο συνενήνοχεν , οἷον ἰατρικὴ κινηθεῖσα παρὰ τὰ πάτρια καὶ γυμναστικὴ καὶ ὅλως αἱ τέχναι πᾶσαι καὶ αἱ δυνάμεις , ὥστ᾽ ἐπεὶ μίαν τούτων θετέον καὶ τὴν πολιτικήν , δῆλον ὅτι καὶ περὶ ταύτην ἀναγκαῖον ὁμοίως ἔχειν . εἰσιν ἐστιν ἐστιν

σημεῖον δ᾽ ἂν γεγονέναι φαίη τις ἐπ᾽ αὐτῶν τῶν ἔργων :

τοὺς γὰρ ἀρχαίους νόμους λίαν ἁπλοῦς εἶναι καὶ βαρβαρικούς .

ἐσιδηροφοροῦντό τε γὰρ οἱ Ἕλληνες , καὶ τὰς γυναῖκας ἐωνοῦντο παρ᾽ ἀλλήλων , ὅσα τε λοιπὰ τῶν ἀρχαίων ἐστί που νομίμων εὐήθη πάμπαν ἐστίν , οἷον ἐν Κύμῃ περὶ τὰ φονικὰ νόμος ἔστιν , ἂν πλῆθός τι παράσχηται μαρτύρων ὁ διώκων τὸν φόνον τῶν αὑτοῦ συγγενῶν , ἔνοχον εἶναι τῷ φόνῳ τὸν φεύγοντα .

ζητοῦσι δ᾽ ὅλως οὐ τὸ πάτριον ἀλλὰ τἀγαθὸν πάντες :

εἰκός τε τοὺς πρώτους , εἴ -τε γηγενεῖς ἦσαν εἴ -τ᾽ ἐκ φθορᾶς τινος ἐσώθησαν , ὁμοίους εἶναι καὶ τοὺς τυχόντας καὶ τοὺς ἀνοήτους , ὥσπερ καὶ λέγεται κατὰ τῶν γηγενῶν , ὥστε ἄτοπον τὸ μένειν ἐν τοῖς τούτων δόγμασιν . ἐστιν ἐστιν

πρὸς δὲ τούτοις οὐ -δὲ τοὺς γεγραμμένους ἐᾶν ἀκινήτους βέλτιον . ἐστιν

ὥσπερ γὰρ καὶ περὶ τὰς ἄλλας τέχνας , καὶ τὴν πολιτικὴν τάξιν ἀδύνατον ἀκριβῶς πάντα γραφῆναι : ἐστιν ἐστιν

καθόλου γὰρ ἀναγκαῖον γράφειν , αἱ δὲ πράξεις περὶ τῶν καθ᾽ ἕκαστόν εἰσιν . ἐστιν

ἐκ μὲν οὖν τούτων φανερὸν ὅτι κινητέοι καὶ τινὲς καὶ ποτὲ τῶν νόμων εἰσίν : ἐστιν

ἄλλον δὲ τρόπον ἐπισκοποῦσιν εὐλαβείας ἂν δόξειεν εἶναι πολλῆς .

ὅταν γὰρ ᾖ τὸ μὲν βέλτιον μικρόν , τὸ δ᾽ ἐθίζειν εὐχερῶς λύειν τοὺς νόμους φαῦλον , φανερὸν ὡς ἐατέον ἐνίας ἁμαρτίας καὶ τῶν νομοθετῶν καὶ τῶν ἀρχόντων : ἐστιν ᾖ

οὐ γὰρ τοσοῦτον ὠφελήσεται κινήσας ὅσον βλαβήσεται τοῖς ἄρχουσιν ἀπειθεῖν ἐθισθείς .

ψεῦδος δὲ καὶ τὸ παράδειγμα τὸ περὶ τῶν τεχνῶν : ἐστιν

οὐ γὰρ ὅμοιον τὸ κινεῖν τέχνην καὶ νόμον : ἐστιν

ὁ γὰρ νόμος ἰσχὺν οὐδεμίαν ἔχει πρὸς τὸ πείθεσθαι παρὰ τὸ ἔθος , τοῦτο δ᾽ οὐ γίνεται εἰ μὴ διὰ χρόνου πλῆθος , ὥστε τὸ ῥᾳδίως μεταβάλλειν ἐκ τῶν ὑπαρχόντων νόμων εἰς ἑτέρους νόμους καινοὺς ἀσθενῆ ποιεῖν ἐστι τὴν τοῦ νόμου δύναμιν . γίνεται

ἔτι δ᾽ εἰ καὶ κινητέοι , πότερον πάντες καὶ ἐν πάσῃ πολιτείᾳ , ἢ οὔ ; εἰσιν εἰσιν εἰσιν

καὶ πότερον τῷ τυχόντι ἢ τισίν ; εἰσιν

ταῦτα γὰρ ἔχει μεγάλην διαφοράν .

διὸ νῦν μὲν ἀφῶμεν ταύτην τὴν σκέψιν :

ἄλλων γάρ ἐστι καιρῶν .

περὶ δὲ τῆς Λακεδαιμονίων πολιτείας καὶ τῆς Κρητικῆς , σχεδὸν δὲ καὶ περὶ τῶν ἄλλων πολιτειῶν , δύο εἰσὶν αἱ σκέψεις , μία μὲν εἴ τι καλῶς ἢ μὴ καλῶς πρὸς τὴν ἀρίστην νενομοθέτηται τάξιν , ἑτέρα δ᾽ εἴ τι πρὸς τὴν ὑπόθεσιν καὶ τὸν τρόπον ὑπεναντίως τῆς προκειμένης αὐτοῖς πολιτείας . νενομοθέτηται ἐστιν ἐστιν