Epistolarum metricarum liber 6, versio electronica

Author: Ritter Vitezović, Pavao 1652–1713, Franjo Vernić fl. c. 1703 and Josephus Rabatta fl. c. 1703Editor: Violeta Morettiand Gorana Stepanić2017-09-18T08:27:00

VI. Equitis Pauli Ritter Epistolarum metricarum liber – 1703

pagina 178

EQUITIS PAULI RITTER EPISTOLARUM METRICARUM LIBER [---]lxiii

1. Ad Dominum Episcopum Zagrabiensem 217

Percipe nascentem nova directoria in annum,
Divinum officium quae recitare docent.
His amplae ecclesiae pius alleviato ministros,
Aucta sanctorum laude et honore Dei.
At, Deus omnipotens ut te meliore salute 5
Hoc anno et post hunc pluribus, oro, beet.
Ecclesiae ut semper prosis pietate paterna
Et Superûm cultum latiùs ire juves,
Ut sic transactis fati feliciter annis
Ad Superûm coetus ipse beatus eas. 10
Cuncta adversa veter secum transegerit annus,
Adferat optata et prospera cuncta novus.
At mihi in hocce novo veterem converte favorem,
Cultorem veterem vel novo amore fove.
Non ego cultorem nego me: mea scripta fatentur, 15
Quae tua perpetuo nomina jure canent.
Quamquam sint, de me mala qui fortasse loquuntur,
Quis, quaeso, invidiae clauderet omne labrum?
Hoc commune malum toto quia serpit in orbe,
Nec Slavnum voluit {praeteriise} solum. 20
Sola mihi virtus inimicos fecit: amicos
Factura est eadem sed mihi, spero, Deos.
Et si me mundus patiatur semper egenum,
Cujus ego propria negligo sponte bonum,
pagina 179
Post mea fata tamen multis ero ditior olim, 25
Aeternas virtus namque ministrat opes.
Si vel & hasce neget mihi sors durissima semper,
In coelo meritis praemia spero meis.
Accipe grata animum, Praesul, pietate fidelem,
Sospes et optata prosperitate vale. 30
Zagrabiae 2. Januarii 1703.

2. Ad Dominum Episcopum Seńensem 218

Te, bis herì veni, Praesul, cupiendo videre,
Sed fortuna mihi te vice utraque negat.
Quòd valeas laetor, sed quòd te Sava moretur,
Auguriis, opto, sit mora plena bonis.
Tres praecessores primò tibi mitto repertos, 5
Sed studium plures pòst reperire dabit.
Vulgandus lacrymas Patriae dispono dolentis,
Principio et fini subdere pauca parans.
Si placet his lacrymis aliquem superaddere versum,
Quo tuus in Patriam testificetur amor, 10
Ut genio sacris faeto, Martine, Camaenis
Polles, et Patriam, candide Civis, amas:
Expectat liber hic, quo sit spectatior idem,
Ingeniique tui personet ultrò decus.
Sumpturus pransum cum Bosnae Antistite; te pòst, 15
Si mihi concedis, visere, tendo. Vale.
Zagrabiae 4. Januarii

3. Ad Dominum Abbatem Franciscum Vernić

Promissi, quaeso, fiat mihi copia libri:
Perlectus, tibi mox restituetur idem.
Si tu de nostris optas quem forsan habere,
Tota tibi prostat bibliotheca. Vale.
Zagrabiae 5. Januarii
pagina 180

4. Ad Eundem

Ut mihi missus erat, librum, Francisce, remitto.
Da, rogo, posse alium sic revidere. Vale. 219
Zagrabiae 7. Januarii

[Responsum Francisci Vernich]
4a. Spectabilis ac Magnifice Domine, Frater & Amice Sincerissime

Accepi gratò libri fragmenta remissi,
Quò doleo votis non potuisse tuis
Me inseruire satìs; quoque credito vix mea tales
Iam reperire potest Bibliotheca libros.
Suae Spectabilis ac Magnificae Dominionis
Servus ad servitia paratissimus
Franciscus Vernich Abbas manu propria

[Epistola Josephi Rabattae]
5. Perillustris ac Generose Domine, Domine Amice observandissime, Josephus Comes Rabatta

Corditer accepi Tua Carmina, Nobilis Heros,
Illaque perlegi cuncta petita simul.
Sunt haec ingenij radiantia lumina, Ritter,
Et genuit cerebrum docta Minerva Tuum.
Quantum ex parte mea, Tibi certè corde juvabo, 5
Ac Herber mecum stanius id faciet.
Nostris ergo datis promissis stabimus ambo.
Obsequar alterius sique valebo Tibi.
Prospera cuncta Tibi renovati comprecor anni,
Aethereique simul gaudia vera Poli. 10
Wilthaus 1. Januarij 1703.

5a. Ad Dominum Comitem Josephum de Rabatta

Perpetuas inter, Comes Illustrissime, curas
Solatur me anno littera prima novo,
Quam tua praeclaro descripsit dextera versu,
Littera sinceri nuntium amoris agens.
Hunc ego ceu necdum merui sat, sorte noverca, 5
Est spes atque animus, velle merere, tamen.
pagina 181
Defficit haud animus mihi: spem tu (quaeso) juvato,
Qui cum Herberstejno multa, Rabatta, potes.
Quod peto, non quaero propter mea commoda, quantum
Propter servitium Caesaris atque Dei. 10
Hinc et vestra magìs renitebit gloria per me,
Ad mea si justam vota feratis opem.
Ergo cùm vultis duo vos, qui ritè potestis,
Aulam etiam votis spero favere meis.
Caesarea Augustae me novit Vindebonensis, 15
Gracensi notum vos facitote, rogo,
Donec et ipse queam dignis notescere factis,
Ad quae non virtus, non geniusve deest.
Sors inimica facit medio subsistere cursu, et
Nomine reque Equitem saepiùs ire pedes. 20
Ut tamen iste novus fatis melioribus annus
Ad tua decurrat vota beanda, precor.
Incolumem multis servent te numina lustris,
Felicem tellus reddat et Astra. Vale.
Zagrabiae 8. Januarii

6. Ad Dominum Comitem Ferdinandum ab Herberstein

Sole mihi exacti postremo mensis et anni
Littera scripta tuo venit amore mihi.
Qui cùm fausta mihi de Coelo cuncta precaris,
De stabili certum me facis ultrò fide.
Indigeo, fateor, fatis melioribus, at non 5
In tuo erat dubium (crede) favore mihi.
Integer es, constansque fide, ratione docemur,
Innatum hoc munus candor Equestris habet.
Notificatque tuos ultrò ipse Rabatta favores,
Quos mihi sincere pectore semper alis. 10
Dij faciant, et me vestrûm experiatur uterque,
Quantus inest animus, quis mihi candor inest.
pagina 182
Ast impar generoso animo fortuna, latere
Proficuumque minùs pluribus esse facit. 220
Dij tamen, à quorum dependent omnia nutu, 15
In melius vertant tristia fata bonum.
Qui tibi felici, salvo incolumique benigni
Nestoreos faciant enumerare dies.
Differri promissa mei patienter habeto,
Hactenus impediit plurimus illa labor. 20
Quae paucos intra soles, Ferdnande, videbis,
Utque accepta tibi sint magìs, opto. Vale.
Zagrabiae 8. Januarii

7. Ad Dominum Vice-Banum

Pro natalitio duo Kalendaria pomo
Mitto: unum Dominae nempè, aliudque tibi,
Cum qua hunc et multos alios feliciter annos
Transige. Meque pij Patris adinstar ama.
Zagrabiae 8. Januarii

8. Ad Dominum Episcopum Seńensem

Si jàm descriptum responsum est, si quoquè carmen
Ad Patriae lacrymas ponere, Praesul, aves,
Mitte utrumque, rogo: simul ut tua fama perennet,
Quae per se celebris fulget, eritque magìs.
Annales ruditer conscriptos voce Croata 5
Suggero, pòst quorum copia major erit.
Si fortasse paras tuto discedere Savo,
Propitii, oro, tuum Dij comitentur iter. 221
Ut, via cùm mala sit, sit iter duce numine faustum,
Incolumi patrios det Tibi adire lares. 10
Non tamen ut faciant, te sede senescere in illa,
Qui jam majori culmine dignus ades.
pagina 183
Hoc tua cùm virtus mereatur, vota tuorum
Complebunt superi pro pietate sua.
Nunc nil contribuo tibi praeter vota, vel istis 15
Impia me tandem sors spoliare nequit.
Hunc tamen affectum, rupturus vincula sortis,
Re quadam digna testificare paro.
Interea tibi me devotum semper amato,
Et rebus faustis ad tua vota vale. 20
Zagrabiae 9. Januarii

9. Ad Dominum Praepositum Zagrabiensem

Visere Paulinam si cras intendis eremum,
Sume tuae comitem me, rogo, Paule, viae.
Nunc Equitem spoliavit equis sors prorsus iniqua:
Sorte mea tu sis aequior ergo. Vale.
Zagrabiae 14. Januarii

10. Ad Dominum Franciscum Honorium Comitem à Trautmansdorff

Tertius hic supra bis denos, inclyte Honori,
Cùm tibi scripsissem, fulget in orbe dies.
Tunc perquisitae misi mea facta Coronae,
Nunc defleta duo saecula mitto tibi.
In quod tunc petii, repeto, converte favores, 5
Si mihi quem solido pectore adusque foves.
Quo magìs evincas, devotum jàm tibi pridèm,
Qualem subscribo me tibi in aeva. Vale.
Zagrabiae 15. Januarii

11. Ad Dominum Aloysium Comitem ab Harrach 222

Solamen mihi grata tulit tua littera magnum,
Affectûs in me, nuntia fida, tui.
Talis in heroo nutritur pectore virtus,
In te quae à patrio sanguine nata viget.
pagina 184
Sic vestrae celebrem pennae super aethera famam, 5
Orbe illam aeternùm devenerante ferent. 223
Scilicet Heroës virtus benefactaque claros
Ipsis ritè solent aequiparare diis.
Proposito persiste tuo, Comes inclyte, donec
Egregiae facias id pietatis opus, 10
Quo me Lika tui cultorem nacta fidelem
Cantet et in choreïs nomina vestra suis.
Ante dies paucos hic pressum jungo poëma,
Quo miserum deflet Nympha Croata statum.
Meque tuum nunquam profiteri cesso clientem,
Tu quoque me nunquam desine amare. Vale. 15
Zagrabiae 19. Januarii

12. Ad Dominum Comitem Ferdinandum ab Herberstein

Accipe devoti signum, Ferdnande, tributi,
Quod tuus angusto tempore mittit Eques,
Donec adinveniat tempus, quo ritè decenti
Ad te pacta modo mittere plura queat.
Hoc apud Helvetios jàm Trautmansdorfius Heros, 5
Vindebona hoc Harrach magnus in urbe legit.
Hoc Bucelenus habet quoque Cancellarius Aulae,
Et plures alii, quos venerando colo.
Unde meos ipsi, totus quoque postmodo mundus,
Affectus erga te me morare queant. 224 10
Denique me totum tibi cum resigno lubenter,
Nec tu me talem desine amare. Vale.
Zagrabiae 19. Januarii

13. Ad Dominum Georgium Comitem Erdeodium, Regalium per Ungariam Tavernicorum Magistrum

Nuper in hac Graeco-Zagrabinis montis in urbe
Exceptus dapibus, magne Dynasta, tuis,
Fecimus Illyricae quaedam quoque verba Coronae,
Cujus quaerendae credita cura mihi est.
Hujus processum praesenti adjungo tabellae, 5
Illam Dij Patriae dento redire suae.
pagina 185
Sic ego pro Patria, pro Rege exantlo labores,
Sèd magè fausti alii praemia utrinque ferunt.
Dij te conservent multis feliciter annis,
Ut videas priscum Patria in hacce decus. 10
Simque tibi charus, qualem me Banus habebat,
Niclaus, Patruus scilicet ille tuus.
Nempe domus vestrae fidus me seruo Clientem,
Quod bene testantur plurima scripta. Vale.
Zagrabiae 20. Januarii 1703.

14. Ad Dominum Praepositum Zagrabiensem

Annua conversi redierunt festa Patroni,
Qui nostrum Pauli nomen utrique dedit.
Haec tibi cùm salvo Superi celebrare dederunt,
Per plures annos dent recolenda precor,
Cum crescente tamen fortuna et honoribus amplis, 5
Praesuleoque throno, purpureaque toga. 225
Id precor à Superis devota mente: precabor
Cum sociis inter pocula laeta quoque.
Vive, et cum sociis faustè laeteris amicis,
Ipsorum memorem me fore, crede. Vale. 10
Zagrabiae 25. Januarii 1703.

15. Ad Dominum Prępositum Tituliensem

Sacra piè celebrans magni solemnia Pauli,
Salve, Paule, bonis propitiisque Diis,
Qui te Nestores salvum incolumemque per annos
Servent, atque istam dent celebrare diem.
Ut, quae praepositum Titulina Ecclesia honorat, 5
Altera Praelatum dînde videre queat.
Sicque diu Superis et Amicis vivito felix:
Donec ad Coeli regna beatus eas.
Talia sincero promit de pectore vota
Ille, tuus longo tempore, Paulus Eques. 10
Quem quoque tu veteri conserves semper amore,
O Cantu, Tuscan, vivito, digne. Vale.

Zagrabiae 25. Januarii 1703.

pagina 186

16. Ad Dominum Comitem Jonatam Ivanovich, Canonicum Zagrabieńsem

Nunc tibi lugenti dilectae funera matris
Scribere sincerus penè vetabat amor.
Novi etenim, laesam tam grandi vulnere mentem
Vix propriae curam sumere velle rei.
Sed, quia cuncta facis dextrè prudentia, spero, 5
Te regit, et mestum temperat illa tuum.
Mortales omnes metam properamus ad unam,
Serius aut citiùs mors adeunda manet.
Est dolor, egregio cùm quis privatur Amico,
Grandior orbari sed genitrice dolor. 10
At quia non omnes momento nascimur uno,
Non omnes uno tempore Parca rapit.
Illa piae Matris specimen sapiensque virago,
Accepsit vitae laeta perennis iter.
Laeta inquam, quae te cum fratre Davide reliquit, 15
Inque bono Mater post sua fata statu.
Sic curis mundi mulier generosa soluta,
In coelis fruitur nunc meliore bono.
Illa igitur felix aeterna in pace quiescat,
Tuque diu felix ad bona fata vale. 20
Zagrabiae 26. Januarii 1703.

17. Ad Dominum Cancellarium Aulicum Transylvanum

Post tibi transmissum, non ad data vota, libellum,
Non vidi scriptum, Kalnoky magne, tuum.
Quamquam poscebam, quaedam disponere velles,
Quae debere tibi me satìs usque scio.
Neve offendaris, votis frustratus in illo, 5
Temporis ùt verè, non mea culpa fuit.
Ipse tamen semper cultor persisto fidelis,
Qualem saepè pius me tibi vovit amor.
Promissas Nymphae lacrymas hìc mitto Croatae,226
Et rogo, me ulteriùs, Kalnoky, amato. Vale. 10
Zagrabiae 26. Januarii 1703.
pagina 187

18. Ad Dominum Secretarium d'Abele

Tempore quòd tanto sileas, mihi mira videtur
Res, quem votorum justa cupido tenet.
Pollicito nolis mihi, quaeso, deesse favore:
Sunt etenim plures, quia mea vota juvant.
Dura nec Excelsae Camerae resolutio fiet, 5
Quae per me speret commoda multa sibi.
Tuque vices fautoris agas, Cameraeque clientem
Effice me, et felix ad tua vota vale.

Zagrabiae 26. Januarii

19. Ad Dominum Summum Cancellarium Aulicum, Comitem Bucellenium

Reddita post multos mihi venit epistola menses,
Scripta tua subtus, Vir pretiose, manu.
Cuj, pridem optatus, reverentia basia fixi,
In te conceptam spem reparabat amor.
Ast bene perlecto, pro Likae munere puncto, 5
Nil video nostrae te tribuisse spei.
Consilio qui summa tuo committere novit,
Hanc modicam rem non te sine Caesar aget.
Hinc benè sperandi ratio mihi maxima semper,
Instantesque alios posse praeire fuit, 10
Cum mihi tu favens, meritis cùm premia nostris,
Pollicitus sacro Caesar et ore fuit.
Cum meliùs Likae populos non noverit alter,
Nemoque plus lucri reddere posset Hero.
Si tamen aut Caesar, aut tu fortase, Patrone, 15
Qua mihi cunque Likam de ratione neges,
Nunc manet Ungarica Cancellos inter in Aula
Hoffmani vacuus post pia fata locus, 227
Hunc (rogo) procures [...]
[...]
Notes
217.
1,tit. Episcopum Zagrabiensem: Stjepan Seliščević.
___________________________
1,3 ecclesiae] eclesiae | 1,7 semper] suprascr. | 1,7 exp. Praesul post prosis | 1,13 veterem] corr. e vetere | 1,18 exp. labr[..] potest post clauderet | 1,21 mihi] suprascr. pro exp. [...] , quod erat suprascr. pro mihi | 1,21 exp. cum mihi post inimicos | 1,25 olim] suprascr. pro inquam
218.
2,tit. Episcopum Seńensem: Martin Brajković; 2,5 praecessores: Ritter i Brajković zajedno rade na povijesti senjskih biskupa; cf. V,101 i V,104; 2,7 lacrymas. „Plorantis Croatiae saecula duo“.
___________________________
1,30 initio v. exp. Et qua optas| 2,11 exp. poll[.]s post genio
219.
4,2 Da, rogo, posse] subscr. pro Posseque sic | 4,2 sic] suprascr. pro [...]
220.

7,tit. Vice-Banum: Stjepan Jelačić; 8,tit. Episcopum Seńensem Martin Brajković; 8,1-2 carmen / Ad Patriae lacrymas: «Plorantis Croatiae saecula duo».

___________________________

6,14 initio v. exp. Atque minus | 8,1 est] suprascr.

221.

9,tit.: Praepositum Zagrabiensem: Pavao Antun Češković; 10,3 perquisitae ... mea facta Coronae: studije o carskom fisku; 10,4defleta duo saecula: «Plorantis Croatiae saecula duo».

___________________________

8,8 exp. [...] post Propitii| 8,14 initio v. exp. S

222.
11,13 poëma: «Plorantis Croatiae saecula duo»; 12,1 signum ... tributi: isto.
223.

­­­­­­­­­­­­­­­­­_____________________________

11,6 exp. aeth post illam | 11,8-12 e charta addita | 11,14 exp. desine servum post profiteri | 12, tit. 14] pro 24 | 12,1 Accipe] Accepe

224.

14,tit. Praepositum Zagrabiensem: Pavao Antun Češković; 14,1 conversi ... festa Patroni: blagdan Obraćenja sv. Pavla.

____________________________

12,10 exp. in te post Affectus| 13,8 initio v. exp. Marte meo: | 14,2 nostrum Pauli] suprascribendo numeros mut. ordinem e Pauli nostrum

225.

15,tit. Praepositum Tituliensem: Pavao Tuškan.

___________________________

14,6 exp. mitra post purpureaque| 15,5 exp. sit(?) post praepositum | 15,5 exp. jàm post Ecclesia | 16,tit. Zagrabieńsem] mut. e Zagrabieńi [...]em

226.

16,7-8 cf. Ovid. Met. 10,33 i ad Liv. 359; 17, tit. Cancellarium Aulicum Transylvanum: S. Kalnoky; 17,9 Nymphae lacrymas ... Croatae: «Plorantis Croatiae saecula duo».

______________________________

16,9 Anticocorr. e [[.]]ntico

227.
19,18 exp. Pia fa post post
Notes
lxiii
EQUITIS PAULI RITTER EPISTOLARUM LIBER – 1703 (p. 178-187, num. 1-21), Archivum HAZU, manuscr. IV c 4.
Recentior manus addidit annum 1703 apud titulum Eq(uitis) Pau(li) Ritter | epistolarum | metricarum | liber [---].
Recentior manus sublineavit 3,1.
Versum 5a,11 rec. m. in d. marg. linea signavit.
CroALa 
Croatiae auctores Latini; Universitas Zagrabiensis, Facultas philosophica