Epistolarum metricarum liber 2, versio electronica

Author: Ritter Vitezović, Pavao 1652–1713Editor: Violeta Morettiand Gorana Stepanić2017-09-18T08:27:00

II. Equitis Pauli Ritter Epistolarum metricarum liber secundus – 1676­/1680(?)

pagina 26

EQUITIS PAULI RITTER, EPISTOLARUM METRICARUM LIBER SECUNDUSv

1. Ad Herulam Slavam

Hanc tibi mittit Eques, generosa Virago, salutem,
Quam solito mallet posse tulisse modo.
Perdudum tacui viva scriptaque loquella,
Unde tibi mirum, sed mihi poena fuit.
Immensum terrae spatium, rarusque viator, 5
Causarunt, tantum crimen inesse mihi.
Ast impressa meae tua menti vivit imago
Corque mihi assiduo semper amore cremat:
Me tellus longinqua tibi, me tempus ademit,
Sed de perpetuo demit amore nihil. 10
Qui fueram quondam Graecorum montis in urbe,
Rhetorices arti tempus inane navans,
Ille modò studiis distentus pluribus idem
Inter Carniolos vivo vocorque tuus.
Impellitque animum crebro mihi saeva cupido 15
Naturae vires ut superare velim:
Dedaleas, exquiro modum, componere pennas,
Quamvis Dedaleum fabula condit iter.
Sicque rapi faciles cupio, mea vita, per auras,
Ut te commodiùs visere saepe queam: 20
Felices volucres nativo rite volatu,
Quas facili nisu mobilis aura vehit.
Non illis montes obsunt, non saxa, nec amnes.
Ampla levisque via est, qua lubet ire, licet.
Pennatam in volucrem mutari sępiùs opto, 25
Ut vel sic crebrò sis adeunda mihi.
Quamquàm vana, tamen multum solaminis addunt
Somnia, quae mihi te saepe videre sinunt.
pagina 27
Haec abiisse, dolor! conorque iterata videre: 26
Claudo oculos, somnum conciliorque novum: 30
[...] vi
pagina 29

[2.] Ad Dominum Petrum Gattyanium

Percipe dilecti quondam, dilecte sodalis,
Non tibi non nota carmina scripta manu.
Haec tibi transmittit Paulus, cognomine Ritter,
Cum nequeat tecum verba diserta loqui.
Inter Japideas vivo procul abditus alpes 5
Saepè et saepè memor Zagrabiensis agri.
Saepèque Amicorum memor et persaepe meorum
Quos mihi Graecano in monte dedere scholae.
Primus eras inter nostros, Gattjany, sodales:
Inter confratres Despotovichus erat. 10
Unus et alter abest: absunt quin penitùs omnes:
Fratris, amici sum hìc atque sodalis egens.
Hìc mihi nec Veneris tantùm fit sidus iniquum,
Sidus ùt adversum fit geniale mihi.
Invenio, quaerens, inventis nescius uti: 15
Quaeror, et invenior, nec modò cedo mihi.
Hinc gravis accendit delusas ira puellas,
Nec caruisse dolent sed voluisse pudet.
Poenitet inventas et plus quàm penè subactas:
Dat vinci, sed vult foemina victa pati. 20
Ast quid tu facias, et qua nunc sede moraris?
Hic mihi notitiam fama nec ulla facit.
Tu (rogo) si veteris tibi sit quae cura sodalis,
De proprio certum me fac, Amice, statu.
Quem tibi pro votis succedere coelitus opto 25
Teque mei memorem comprecor esse. Vale.

[3.] Ad nobilem Puellam Carniolam

Nescio, num liceat praesentibus indere scriptis
Nomen amatoris, dulcis Elisa, tui?
pagina 30
Quin licet: hoc produnt oculi vultusque tacentis,
Ast modò adultus amor nec tacuisse sinit.
Teque pari ò utinam sufflammet amore Cupido: 5
Intrares lectum saepiùs ipsa meum.
Prò peccas, justum cùm dura remittis amantem,
Nec frueris rebus dum licet usque frui. 27
Oscula mel superant dulcedine: lectus amantum
Regali pretium demit, Elisa, throno. 10
Quanta est, dilectam in gremio sedisse, voluptas,
Dilecti et molles dissoluisse sinus
Candida vel teneris circumdare colla lacertis:
Os ori atque genis jungere, quanta, genas!
Tantum pulchra valet sine sensili amore puella, 15
Quantum vir princeps absque cliente valet.
Tantum pulchra valet sine sensili amore puella,
Cynthia vel quantum Sol sine luce valet.
Tantum pulchra valet sine sensili amore puella,
Quantum sub modio tecta lucerna valet. 20
Cùmque Deos inter nomen celebretur Amoris:
Perditus est ergo quisquis amare negat.
Hinc ego te salvam cupiens fore, quaeso, precorque
Nunc vèl amatori mollior esto et ama.
Tempus adest, tua dum floret spectanda juventus. 25
Effugiunt passim tempora: carpe rosas.
Neglectum innumerę tempus doluêre puellae,
Cùm ruga et canis non capiatur amor.
Suscipe grata novum, foveasque decenter amantem:
Ni placet, hoc carmen dilacerando, vale. 30
Nota Bene: Virgo rogabat carmina,
Haec Virgini contexui:
Amore ni suj perfruar,
Nil perdo, nil lucrer licèt.
pagina 31

[4.] Ad Amicam Sinceram 28

O si, quas mitto, possem deferre tabellas
Solus et ad dominam nuntius esse meam.
Quae sua per sylvas virides, patulosque sub arce,
Turribus ex altis, lumina pascit agros.
Quò domino nunc dura suo fortuna negavit 5
Ire, ac cum domina plura tegenda loqui.

* * * vii

[5.] Ad Dominum Joannem Baptistam Locatelli

Arguar (haud dubito) nullas misisse Labaco,
Ut tibi promisi nuper, Amice, notas.
Hanc ibi pauca mihi fecit detentio culpam:
Nunc de Vitaeo flumine pauca lege.
Huc salvus veni Superûm bonitate favente: 5
Cras adeunda mihi Patria Seńa manet.
Illic proposui coeptos finire libellos:
Illyricis gratum gentibus fiet opus.
Hic ego amicitiae tecum, Vir inclite, pactae
Laudator coram patre fidelis ero. 10
Proque tua, patriae morem celebrando, salute
Libabo dulci pocula plena mero.
Cultorem fidum me semper habebis ubique:
Qui fore fautorem te mihi spero. Vale.

[6.] Ad Dominum Joannem Wivecz

Vertimus in Patriam teneros finire labores:
Crasque videnda mihi est Seńa, paterna domus.
Inclusos, ad quos spectant, transmitte libellos:
Gratum, mi Wivecz, experiêre. Vale.

[7.] Ad Dominum Joannem Baptistam Locatelli 29

Cùm, per verba loqui, non sit mihi copia, tecum,
In charta sensum notificare juvat.
Semper enim cupii, postquam mihi notus Amonae es,
Majus amicitiae munus inire tuae.
pagina 32
Continuòque magìs studeo tibi charior esse 5
Debentem meritis reddere teque meis.
Conditio tenerae tamen haec inadulta juventae,
Officia, ut vellem, persoluenda negat.
Dij facerent (facient, spero) quo tempore posses,
„Quàm mihi, sincerus“, dicere, „Ritter erat“! 10
Qui, si letheo squallerem totus in amne,
Oblitus possem non tamen esse tui.
Civis adhuc patria Senonum conversor in urbe,
Donec erit Venetas tempus adire vias.
Elapsi nuper triginta ex carcere Turcae, 15
Quaesiti frustra, reppetiere domum.
Illorum nova turba locum complevit adusque,
Seńaque capturos septuaginta legit.
Post praedam nova praeda venit Seńamque frequentat,
Ut vix abs praeda transeat una dies. 20
Hic ego sum magnus vestri celebrator honoris
Et donec vivam talis ubique ferar.
Dilectos natos, et fratrem (quaeso) salutes;
Finio, nam properat lator abire. Vale.

[8.] Ad Dominum Joannem Despotovich

Inclyta Despotum, frater dilecte, propago,
Salve sis, vitam si modò ducis adhuc.
Ignoro fateor, mundi qua parte moraris:
Instituunt dubiam sic mea scripta viam.
Nulla etenim pridèm de te mihi littera venit: 5
Peccas, incertum me faciendo tui.
Non ita spondebas Graecani montis in urbe,
Cùm discessuro basia moesta dabas.
Si qua cupido meum tibi sit cognoscere statum,
Comprendo paucis hactenus acta notis. 10
Inter Carniolos non parvo tempore vixi,
Cum Mordox Ada, Gussitioque meis
Principis Auspergi pòst sum versatus in aula:
Fors ultrà votum favit ubique meum.
pagina 33
Cuncta mihi ad nutus ibant sub Principe grato, 15
Sed nocua est oculis aura Labaca meis.
Hinc me Valvasor Bogensper duxit ad arcem:
Affectos oculos sanior aura juvet.
Quem penès existens vidi didicique, cupido
Quae vidisse diu, quae didicisse, fuit. 20
Illi namque novem pandunt Helicona sorores:
Cumque Urania sydera in axe notat.
Ipse Europeas peragrans Africasque per urbes,
Artibus in raris non habet usque parem.
Inde redux patrium nunc incolo littus et urbem, 25
Post paucum Venetam tempus adire volens.
Compostos, illic, Slavno sermone libellos30
Vulgare est graphicis nam mihi cura typis.
Ipse, meique omnes, qui te simul ultrò salutant,
Vivimus incolumes propitiante Deo. 30
Te tamen ob longum precor atque obtestor amorem
Me certum statûs reddito saepè tui.
Dilectam Matrem nostra de parte saluta,
Atque tuos omnes, Frater amande. Vale.

[9.] Ad Dominum Wolfgangum Adamum Liberum Baronem Mordox 31

Iam postquam Veneta sat sum disuasus ab urbe,
Me Slavnos animus visere cogit agros.
Unde loci brevior distantia commodiorem
Ad te praestabit mittere scripta modum.
Hicque tuos in me notis numerabo favores, 5
Qui justè celebro nomen ubique tuum.
Dumque in nupernos tibi me commendo favores
Ad tua me promptum dedico jussa. Vale.

[10.] Ad Perillustrem ac Generosam N. N.

Si tibi quae primi scintilla supersit amoris,
Pauca, diu notae, percipe scripta manûs.
Sic absens levibus te visere debeo chartis:
Cùm praesens vellem grandia multa loqui.
pagina 34
viii O utinam, atque utinam, mihi lux suprema fuisset, 5
Quae tibi me vidit dicere: «Chara, vale!».
Non ego deberem crebras sine funere mortes,
Cùm primò coepi vivere et amare, pati.ix
Notes
26.
1,29 conorque]corr. e conorque | 1,30 novum] pro exp. levem | 2,22 Hic]mut. e Huc
27.

3,20 Cf.. Mt 5,15,1; Mk 4,21,2; Lk 11,33,2.

________________________

3,8 frueris rebus] mut. e rebus frueris | 3,24 mollior] mut. e molior

28.
5,7 libellos: «Odiljenje sigetsko» (?)
___________________________
3,32 exp. con post Virgini | 4,2 et] et et | 4,3 exp. fron post sua | 4,3 sub arce] pro exp. pereag [...] | 5,1 nullas] mut. e nullam | 5,5 Cras] pro exp. Patria | 5,14 fore] primam litteram mut. e p
29.
7,2 In charta sensum] pro exp. In scripto san | 7,3 Amonae] pro Aemonae, ne claudicet versus | 7,15 triginta] trigninta | 7,16 Quaesiti...] pro exp. [......] non
30.

8,27 Compostos ... Slavno sermone libellos: «Odiljenje sigetsko» (?)

____________________________

8,22 Cumque aut Urania] Cumque Urania

31.
9,1 Veneta]mut. e Venetum | 10,7 mortes]mut. e moretes | 10,8 ita, sed claudicante versu
Notes
v

EQUITIS PAULI RITTER EPISTOLARUM METRICARUM LIBER SECUNDUS – 1677/80 (?) (p. 25-34, num. 1-11). Archivum HAZU, manuscr. II D. 147.

Recentior manus annotavit in d. marg. apud versus: 5,4: Rijeka (Fiume); 7,3: Emona, Aemona.

Recentior manus sublineavit: 1,11-14; 2,1: dilecte sodalis; 2,5-10; 3,2: Elisa; 5,4: Vitaeo flumine; 5,6: Seńa; 5,8: coeptos finire libellos; 5,9 Illyricis gratum gentibus fiet opus; 6,2: Seńa paterna domus; 7,14; 8,7-8, 8,11-18, 8,25-30 et in d. marg. ann. 1678?; 9,1-2.

vi
Desunt versus sequentes, et post eos integra pagina 28 vacat.
vii
Ipse annotavit.
viii
Rec. m. mut. e 32.
ix

Haec et sequens p. vacuae.


Croatiae auctores Latini; Universitas Zagrabiensis, Facultas philosophica