Ad Symonem fratrem ut a talorum ludo abstineat
Talorum uetitum tandem fuge, Symone, ludum:
Dedecet ingenuos, dedecet iste iocus.
»Lucror,« ais, »talis doctus subuertere talos
Fallacique dolum composuisse manu.«
Id fateor, sed tu meliorem quęrito lucrum:
Lucri habuit semper fama pudica satis.
In Fortunam de annulo amisso
Iam, peior Fortuna, meo ditarier ęre
Credis? Nec laudi consulis ipsa tuę?
Annulus e digito cecidit mihi: scilicet isto
Te falsum damno numen habere ferent!
Si sapis, hunc reddas, ne clamet turbaque dicat: Note: 5
»Non erat hęc uerę pręda petenda deę!«
In Periclem bona corporis sui iactantem
Attollit nimium te gloria uana, Pericles,
Quod celeri excurris plana per arua pede,
Quodque palestritis luctandi uiribus obstas,
Lumine quod sano quęque minuta uides,
Arrectaque leues quod colligis aure susurros,
Nescit odor nares quod latuisse tuas.
Cursu te superant tygres, te uiribus ursi,
Plus oculis lynces, plus ualet aure lepus,
Quam tibi odorandi canibus uis insita maior:
Naribus agnoscunt quo fera torsit iter.
Quid te igitur magnum censes, insane Pericles,
Gloria quum pecudum non sit habenda minor?
De duabus uiis, uitii altera, altera uirtutis
Lata patensque uia est, prono quę tramite ducit
Ad Phlegetontei stagna profunda lacus.
Possidet hanc Tyrio uelatus Luxus amictu,
Cuius capta dolis plurima turba perit.
At uia quę spatio longe distenditur arcto,
Hęc nos ętherii tollit ad astra poli.
Cura, labor, contemptus opum, contemptus honorum
Hic habitant: raris istud initur iter.
Exitus ambarum monstrat finisque uiarum
Quam fugere ex ipsis quamue tenere decet. Note: 10
Imprudens uulgus tantum pręsentia curat:
Qui pensat secum, quęque futura sapit.
Ergo, dimissa cęci caligine uulgi,
Cauti hominis sano cędite consilio.
Ingressi angustum stabili pede currite callem
Atque capi latę fraude cauete uię,
Qui cupitis terris cęlestia regna relictis
Scandere et ęterni pręmia ferre boni.
Cogite concilium, summę consulite rerum
Ordine, lege, ęquo, simplicitate, fide.
Non amor aut odium, mentes non occupet ira:
Libera sint uobis publica consilia.
Templa male exornant argentum, uestis et aurum:
Casta, sacerdotes, corda dicate Deo.
Causidicus uersibus rectis bonus, retrogradis malus
Pax bona, non mala lis, probitas non conscia fraudis,
Questio quas pręstat, da mihi diuitias.
Laus uolo, non uolo res crescat, nam diligo famę
Lumina nec tetris me tego flagitiis.
Simplicibus peto ius uerbis, non garrula fundo
Iurgia, nam uerum me puto causidicum.
Causidicum puto me uerum, nam iurgia fundo
Garrula, non uerbis ius peto simplicibus.
Flagitiis tego me tetris nec lumina famę
Diligo, nam crescat res uolo, non uolo laus. =
Diuitias mihi da pręstat quas questio fraudis, =5
Conscia non probitas, lis mala, non bona pax.
Versus in directum stoici, in transuersum Epicurei
Dilige uirtutes damnato turpia sperne
Delicias omnes nomen seruato pudicum
Incestum fugito fortis consortia quęre
Mollia uitato conuiuia temne nepotum
Quęre labores posce Catonum commonefacta Note: 5
De lupo a rustico interempto
Frangebat teneros perduris dentibus agnos
Bellua lanigero perniciosa gregi.
Accurrens stricto ferit illam rusticus ense
Et feriens: »Nostras i, rape,« dixit, »oues,
Quęque diu nullo fueras saturabilis haustu,
Sanguine nunc moriens exaturare tuo!«
O utinam parili pendant examine poenas,
Quoscunque impietas sęuitięque iuuant!
Illa ego terribilis Mors cum discrimine nullo
Falce meto iuuenes et meto falce senes,
Ac sine delectu uir, foemina, rusticus et rex,
Diues inopsque mea concidit ecce manu.
Sola potest nostras uires contemnere uirtus,
Viuere quę ęterno tempore sola potest.
Fallaci Fortuna manu dat et eripit omnem
Remque statumque simul.
Hęc struit atque eadem turres hęc destruit altas
Imperiumque ducum.
Indulget nunquam nec seruo dira nec ulli
Simpliciter domino.
NADGROBNI EPIGRAMI
⟨Epitaphium Georgii et Perinę⟩
Ausus confertos incurrere Georgius hostes
Ipse suo cęsus sanguine sparsit humum.
Non potuit lęthum perferre Perina mariti:
Hic demum nimio victa dolore iacet.
Hęc quicunque legis, sęuę maledicito dextrę
Una quę fecit cęde perire duos.
⟨Epitaphium Christophori Nigri⟩
⟨Poeta:⟩ Christophorus iacet hic. ⟨Christus:⟩ Num qui me gessit in armo?
⟨Poeta:⟩ Non ille, at qui Te pectore, Christe, tulit.
Nanque suę totos uitę Tibi uouerat annos,
Eloquio pręstans, religione pius.
⟨Christus:⟩ Non iacet hic igitur, sed me mea sydera supra Note: 5
Nunc quoque cum fertur mortuus esse colit.
⟨Epitaphium Symonis Selymbrii⟩
Occidit in teneris Symon Selymbrius annis,
Incepit doctis cum resonare modis.
Gaudebat tali Musarum coetus alumno:
Frigida nunc lachrymis irrigat ossa suis.
Nam mage maturum uitam si ferret in ęuum,
Vatibus antiquis annumerandus erat.
⟨Epitaphium Xarci Draxoeuii⟩
Qui toties sęuum saturauit sanguine Martem
Obtulit et magno parta trophea Ioui,
Hic iacet insidiis Turcarum uictus et astu:
Xarcus, Dalmaticum gloria prima ducum.
Hic potius uoluit ferro confossus obire
Pectora, quam turpi uertere terga fuga.
Quod licet antiquę sint tradita membra parenti,
At tamen illius fama perennis erit.
Hic Xarcus iacet ille qui solebat
Ingentes minima manu cohortes
Turcarum rigido fugare Marte.
Quiuit non alio perire fato
Hostis quam ualida phalange et astu.
Note: Primum edidit B. Lučin, "Nepoznati Marulićev epigram u ostavštini don Mate Ivčevića", Poslanje filologa:
zbornik radova povodom 70. rođendana Mirka Tomasovića, Zagreb: Sveučilište u Zagrebu,
Filozofski fakultet, Odsjek za komparativnu književnost, FF-press, 2008, p. 259.
Epitaphium Stephani Capogrosso
Diues Stephanus et pecuniosus
Olim qui fuerat, loco sepultus
Nunc isto queritur nihil se habere
De tantis opibus sibi paratis.
Ergo, quid properas, homo miselle,
Argentum tibi comparare et aurum,
Mox nudus gelida tegendus urna
Et iam iam tenuis cinis futurus?
Epitaphium Ottomani, Turcarum imperatoris
Cuius sensit Arar, cuius certamina Tygris,
Horrendum cuius nomen uterque polus,
Sub iuga qui terras, qui sub iuga miserat ęquor,
Ottomanum paruus nunc tegit ecce lapis.
Pręcipitat celeres humana potentia cursus
Et cito dilapsis corruit illa rotis.
Epitaphium Leonardi Lauredani, inclyti Venetorum principis
Hic sunt ossa ducis Leonardi condita, cuius
Virtus sub uaria sorte probata fuit.
Nam cum forte prius nunquam maiora pericla
Contigerint, nunquam prospera fata magis,
Illum nec tristis fregit fortuna nec alte
Lęta tulit: fortes res decet ista uiros.
Hic tumulata iacent Leonardi principis ossa,
Qui Lauredano sanguine natus erat.
Quam charus patribus, quam plebi gratus obisset,
Testata est lachrymis utraque turba suis.
Nam licet in centum uitam protenderit annos,
Visus perpropere est omnibus ille mori.
Epitaphium Luxę de Bilsa Spalatensis
Hic sum Luxa situs lucis cognomine dictus.
Qui legis hęc, lucem dic mihi perpetuam.
Credere quis posset: felix in morte quiesco,
Gratior est tumulus quam mihi uita fuit.
Nam neque nunc lites nec iurgia sentio dirę
Vxoris, nec res iam petit illa suas.
Ergo ego dilectos omnis uolo Luxa rogatos
Hinc procul ut condant coniugis ossa meę,
Ne mihi post cineres etiam conuitia dicat
Neue mea exagitet lite sepulchra graui.
Epitaphium Hieronymi de Lucaris Spalatensis
Hieronymus tegor hic, Lucarę gentis alumnus,
Messe quaterdena iussus obire diem.
Quid fortuna decens, quid florida profuit ętas?
Quid mihi diuitię nobilitasque domus?
Quidue pii fratres, uel quid fidissima coniunx,
Aut quid multorum sępe probatus amor?
Nulli mors parcit, rapit omnes, omnibus illa
Iniicit armatas impietate manus.
Flere tamen nostros prohibet sors altera casus
Quę dedit amissis commoda plura bonis. Note: 10
Nam mea me uirtus superas euexit ad arces
Illic ut uita iam meliore fruar.
Dilige uirtutem quisquis cupis esse beatus:
Mors super hanc solam non habet arbitrium.
Epitaphium Bernardinę Pauonię
Bernardina nitens morum formęque decore
Hic recubat primo rapta puerperio.
Primo igitur genito dans ultima basia dixit:
»Viue diu, fili, non mihi: uiue patri!«
Epitaphium diui Hieronymi
Condita Hironymi recubant hoc ossa sepulchro;
Ipse colit celsi regna beata poli.
Disce quibus meritis, nostro dum uixit in ęuo,
Tot bona nemo uni contulit ecclesię.
Correxit sacrę corrupta uolumina legis,
Exposuit ueterum mystica uerba patrum,
Errorum tenebras ueri splendore fugauit,
Assiduus recti doctor et autor erat,
Et Latię et Graię callebat Palladis artes,
Nouerat Hebraice Caldaiceque loqui. Note: 10
His tamen ingenii magnis insignibus olim
Sancte actę uitę gloria maior erat.
Epitaphium Sanctę Catherinę
Passa rotas gladioque caput truncata tyrannum
Vici; sicque Deo sum modo iuncta meo.
Virginitas etiam dignam me fecit amore
Eius, qui genitus Virgine Matre fuit.
Filia regis eram, nunc Regis filia regum Note: 5
Sedibus in superis regna beata colo.
Gloria nobilium iacet hic Duratus equorum,
Qui potuit currum, Phoebe, decere tuum.
Ocior hic uentis, Euro, Zephiroque Notoque
Non potuit mortem pręteriisse feram.
De morte accipitris Marini
Accipitrem reuocas dum tu, Marine, uolantem,
Ille redire suum noluit ad dominum.
Ceruorum rapido poenas dedit ungue petitus:
I nunc et dominum despice, stulte, tuum!