Carmina Latina V, versio electronica

Author: Marulić, Marko Marulus, Marcus 1450-1524Editor: Bratislav Lučin; Darko NovakovićPrema modernom kritičkom izdanju (2005).

SATIRIČNI I EROTSKI EPIGRAMI

In Pamphagum malum poetam

Allia cenarat cupiens cum pangere uersus
Pamphagus Aonias iussit adesse deas.
Ast illę offensę diro ructantis odore
Conuersis capiunt passibus inde fugam.
Lautius hinc pransus tentat reuocare fugaces,
Sed neque sic pranso Pieris ulla fauet.
Mitte aliis igitur condendi carmina curam:
Tu tantum uentrem, Pamphage, pasce tuum!

103. In Iacobum Iacotinum malum poetam

Magni inter uates quando Iacotinus habetur,
Magni inter numos et bagatinus erit.

In eundem

Causidicus, rhetor, uates uis, Iacobe, dici?
Hac ratione, puto, qua sine prole pater.

In Iacobum

Quid Phoebum Musasque uocas Heliconis ab antro
Pyerium quotiens scribere sumis opus?
Non uenient: Cipci celebrant nam tecta poetę
Qui canit antiquo carmina culta sono.
Hęc illis iocunda domus: non Tempe lacusque
Bellorophonteos plus pia turba colit.
At tu Vulcanum pete Neptunumque madentem
O, Iacobe, modis numina digna tuis!

In Iacotinum pessimum poetam

Quod rudunt, quod olent Iacotini carmina uatis
Et quod desipiunt, quęritis unde uenit?
Pro Baccho caprum, pro Phoebo stultus asellum,
Mentem pro Musis inuocat ille Malam.

In criticum suorum scriptorum

Cur mea scripta notant multi, tua, critice, nemo?
Hunc qui nil scribit, critice, nemo notat.

De Ila seruo patre nata

Ęthiopes cignos, nanos uocat Ila Cyclopas.
Non miror dominum si uocet illa patrem.

In Polyphemum

Cum specto medio uersantem forte macello,
Esse quidem lanium te, Polipheme, puto.
Cum uideo madidę residentem in limine cellę,
Cauponis fungi te reor officio.
Post hęc ingressum cum cerno turpe lupanar,
Te de lenonum suspicor esse grege.
Ne tam multa, rogo, cures, Polypheme, sed unum,
Vt tandem qua sis pręditus arte sciam.

Ad Bassum pedibus debilem

Aeripedem ceruam posses pręuertere cursu,
Sed te loripedem, Basse, podagra facit.

Ad eundem

Mille facis passus et passum non facis unum.
Basse, podagrosos res notat ista pedes.

Ad eundem

Tardigradum ne te pigeat, mi Basse! Memento
Festinos homines casibus expositos
Pernicesque solo collabi sępe caballos
Et tardos firmis passibus ire boues.
Ne cures igitur lentis te insistere plantis:
Non ruere in terram sit tibi, Basse, satis!

In Sabellum, Marci Maruli detractorem

Longa, Sabelle, tuo dependet stiria naso:
Non possum nasum ferre, Sabelle, tuum!
Et pituita subest nigrę foedissima linguę:
Non possum linguam ferre, Sabelle, tuam!
Emunctę naris sanusque, Sabelle, palato
Cum fueris, superis sacrificabo deis.

Ad Bartholum Illyricum

Gallica te uestis designat, Barthole, Gallum;
Lingua sed Illyricum te genus esse docet.
Elinguis fias posthac et mutus oportet
Hunc te, qui non es, Barthole, ut esse putem.

De Bartholo comato

Lętare, o modo sępe qui rogabas
Tot numos tibi quot gerit capillos
Vnus non male Bartholus comatus,
Sed qui uertice tot gerit capillos
Quot tostus numerat dies aristas
Et quot sunt Lybici maris lapilli
Et quot syderibus refulget ęther.
Ridebunt faciles dabuntque diui —
Sed caluum facient prius comatum.

Ad Bartholum lusorem

Quolibet in ludo scis quare, Barthole, perdis?
Hoc te quod nescis, Barthole, scire putas.

In patronum supra causę ęstimationem a clientulo petentem

Lis mihi cum Crasso est, debes mihi plurima, Crasse,
Sed plus patronus me petit inde meus.
Ne plus persoluam quam te modo postulo, Crasse,
Ęs mihi quod debes omne remitto tibi.

In bibulum Crassum

Vincis Fabricios, uincis grauitate Catones
Dum te metiris, bibule, lance tua.
At quia metimur mores, non pondera suci,
Non minus aut plumis es leuis, aut stipulis.

Ad Crassum diuitem

Sępe solet »Longum ualeas« mihi dicere Crassus
Atque »O, Nestoreos uiuito, Marce, dies!«
Vt ualeam longum, tria da mihi sęcula, Crasse,
Aurum, ęs, argentum: sic ego Nestor ero!

In Marinellium uesanum equitem

Ibat uectus equo solus Marinellius uno.
Vnus equus, uerum est: bruta fuere duo.

Ad Helyam Babalum implagatum

Est plaga multa tibi diffusi, Babale, campi,
Sed tua, dic, quare non tibi plaga placet?

In Antulum bibacem et loquacem

Felix, si prisco uixisses, Antule, sęclo:
Nam Baccho maior Mercurioque fores.
Deditus iste deus fando est atque ille bibendo,
Sed tu plus illis et bibis et loqueris.

In Dominum Bartholomeum Aueroldum, episcopum Spalatensem

Aspice dissimiles quam sint duo Bartholomei:
Hic pellem Christo sustulit, ille dedit.

In pręsens sęculum

Olim Luciliusque Horatiusque,
Olim Petroniusque Persiusque,
Atque olim Iuuenalis ipse Aquinas
Noxas carminibus grauis notarunt.
At si uiueret ille nunc uel ille,
Nulla esset satyris satis papyrus.

De Myrca puella

Cędite Cyrrheo nascentes uertice lauri
Atque corimbiferę cędite uos hederę;
Pyerium nemus omne meę concede Myricę,
Qua nulla in toto lętior orbe uiret.
Illa leues patulo diffundit uertice ramos
Et prope Castalios iam sedet illa lacus.
Mirantes remoratur aquas cursumque refrenat
Et capit Aonias tam noua forma deas.
Illa meos facili circumdabit orbe capillos
Et recinet dulci nostra Thalia sono,
Illa mihi ęstiui donabit temporis umbram:
Pro tali pretium munere carmen erit.

Ad Musas in amore supplicatio

Iam manu curuos puer acer arcus
Contrahens totam uacuat pharetram
Dum meos certa miseros sagitta
Sauciat artus,
Insuper duris onerat cathenis
Languidum corpus duplicatque uinclis
Nec fugę spes est pedibus tenaci
compede uinctis.
Vos tamen, Musę, penitus precamur
Teque, qui quondam mihi non negares,
Phoebe, sublime citharam canenti
Ingeniumque,
Vlla si uestri maneat poetę
Cura, si uestrum liceat uocare
Quem furor dirus uetat et Cupido
Ire solutum:
Siue supremum canite et dolendum
Mi »uale« moestas iterando uoces
Siue desertis Heliconis undis
Ferte leuamen!

In amatorem Lucretię habitantis turrim

Sydereas habitat fortis Lucretia turres.
Mollis Tarquinius irrita uota facit.

In eadem eam auro et donis corrumpi posse

Auriferos indute ueni, rex Iuppiter, imbres:
Inclusam Danaem ferrea turris habet.
Auriferos, mihi crede, feras nisi, Iuppiter, imbres,
Damnabis durę limina clausa domus. =
Aurum Sauromatas, Parthos, Tracesque Getasque Note: 5
Perdomuit populos, oppida, castra, duces.

In Marcum Suitarizam uxori odiosum

Quęris cur coniunx, quę te dilexerat olim,
Nunc fugit et duris litibus exagitat?
Verius haud quicquam possum tibi dicere, Marce:
Dilexit iuuenem, nunc fugit illa senem.
Omnibus hoc uitium est: miseros odere maritos Note: 5
Ętas longa quibus languida membra facit.
Vis tu pace frui, cum sit tibi candida barba,
I procul atque alio uiuere disce loco!

In Thomam tenuiori ueste hyeme utentem

Dum desęuit hyems, tritis sudare lacernis
Admiror medio teque tepere gelu,
Dumque coquit siccas insana canicula messes,
Tunc te, Thoma, tuas sumere gausapinas.
Te, puto, cogit amor diuersa uiuere lege:
Vreris hyberno, sole tepente tremis!

In Peschium ebrium

Peschius in nostram turba spectante puellam
Reiecit multo membra soluta mero
Securusque palam teneros tractare lacertos
Coepit et insana lactea colla manu.
Me miserum! Fecit quod me fecisse iuuaret.
Si licet hoc Baccho, parue Cupido, uale!

Ad Paulum de Franco moecho

Si potes uxorem Franco seruare furente
Non Argus sed tu, Paule, tetrargus eris.

In Margaritam meretricem

Margarita suos sine certo coniuge natos
Edit: Lucinam, non Hymenea colit.

De Chichia amasio Dianę

Ardet formosam deformis Chichia Dianam;
Spernit deformem pulchra Diana uirum.
Conueniant ut uota, Deus, uel pulcher ut ipse
Fiat, deformis uel sit ut illa iube.
Spernere deformem deformis desinet ille
Atque eadem pulchrum pulchra Diana colet.

Ad Priapum

Dic quibus in terris habites, lasciue Priape,
Hortos te quoniam deseruisse ferunt.
»Est inter geminos uallis foedissima colles:
Hic patet in media nunc mihi ualle domus.«

Croatiae auctores Latini; Universitas Zagrabiensis, Facultas philosophica