§ I. LYRICA.
Filio Pestinensi I. D. M., cum Philosophiae lauream in Regia Universitate Budensi primus adipisceretur, VI. Idus Ianuarii an. 1779. oblatum.
Μέλπε μέλος γλυκερὸν πρώτῳ, χαρίεσσα Θαλία,
Ἡμῶν παιδεύτῃ, μέλπε, Θαλία, μέλος.
Δαφνίδα γὰρ σοφίας ἄρθʹ οὕτος ἐτύγχανε πρῶτος.
Παιδεύτῃ πρώτῳ μέλπε, Θαλία, μέλος.
Quid sistro lanias corda Gelonio,
Pannon? Quid tenues unguibus increpas
gnavis Silvicolum perpetuo cheles,
pulla gnate Patris toga?
Non Istri latices gens fera Vandalum,
non Dari tumido potat amabiles
undas ore Scythes, non colit inclutam
durus Pannoniam Getes.
Pindo sacra Phalanx pulsa mucronibus
cessit barbaricis in iuga Acincia;
heic sedem medio Regia Apollinis
fixit Pannonio solo.
Torpentes animi (turbida tempora
fecerunt) validis fixa radicibus
contendunt oculis nubila ponere,
blando pectine conciti.
[Page 263]
Sunt saxo nimium corda rigentia
et sunt exitium saeva minantia
dilectae et sapienti agmina Palladi,
20 donec missile sentiant.
Mortales fatui caecave lumina!
Armatam manibus prendere inermibus
tentatis? Galeam vertice fulgidam et
Divae spicula temnitis?
25 Incautos feriet, vulnus et acribus
addet letiferum, si furet, ensibus;
prosternet miseros dextera Palladis,
quodsi fulmina torserit.
O Pannon, sapito; bella Sororibus
30 non fiunt: lituis corda suavibus
mulcent Aonides et pia dulcibus
captant pectora vocibus.
En gnatum Celebris, quo duce milites, Note: 3
Pesti, quod removent Istrica4 flumina
35 Musarum (pia mi Numina) sedibus,
cuius tempora laureo
serto cinxit avum prima nepotibus
lux, Nonis gelidis proxima Ianuis;
sextis purpureae colla revinxerant
40 pallae (plaudimus) Idibus.
O, quis non Domini vota clientulo
dicat Threicio plurima barbito? .
O, quem non Iuvenis concitet impetus
almae Palladis ad choros?
45 Exemplum, iuvenes, prendite seduli
huius, qui galeam primus ad ardua
sumsit difficilem castra Minervia,
vobis sterneret ut viam.
[Page 264]
I iam, sed facilem, Candide, semitam;
50 i, cunctis nimium care sodalibus;
demonstra sociis, quid labor improbus
ferventis queat ingenii.5
2. A. R. P. Blasio Tadijanović, Ministro Provinciali, Onomasticon, IX Kal. Febr.1
Ex quo Pannoniam barbarus inclutam2
flammis tradiderat Turcus edacibus,
non audis lituos gratave barbita,
non heic3 Aonidum choros.
5 Iasorum4 Celebris Publica res cubat, Note: 4
oppressa et Scythicis tota furoribus
et longo rudium germine temporum,
nostro maesta iacet solo.
Quorsum Romulei pertica Sirmii,
10 quam crebris veteres5 laudibus efferunt?
Quorsum Mursa vetus, grata colonia
pubi, grata Quiritibus?
Cum Musis abiit gloria scilicet,
vates et patriam perdiderat Scythes;
15 nec laus illa solo, crede, rediverit,
ni Pallas redeat bona.
O, servent Superi te, Pater optime,
et quos fila iuvat prendere barbiti;
non gnati deerunt, qui revocent pias
20 vates in iuga Saviae.
[Page 265/360]
Qua Dari latices Alpibus effluunt
dulcentes patriae per sata Noricis,
qua Savus placido rura parapluus6
tingit rore Inicernia,
25 istis diva Phalanx sedibus imminet,
hoc rus, hocce7 nemus Palladis incolent
(augur sum) sociae: Bistoniam iuga
Almi percipient chelyn.
Reddetur veteri gloria Mursiae,
30 reddetur celebri linea Sirmio,
Res claris dabitur Publica Iasiis,8
quum Dii9 Pannoniam colent.
Iam cunctis nimium care10 tyronibus, Note: 5
multum11 vive, Pater! Cingere laureo
35 felicis senii laetaque Blasii
functus gaudia cernito.
3. Mater filium ad bellum, quod cum Borusso erat, profectum deplorat.1
Ergo te Getico belliger impetu
tollit, gnate, sinu matris? Aheneam2
pro vittis galeam ponere vertici
ferratumque iubet sumere pro toga
5 thoracem? Pedibus lora tenellulis
et longum manibus missile mollibus,
arcumque et iaculum telave tergori
(insuetum teneris omne onus artubus)
vasta cum pharetra belliger adplicat?
10 Heu me! Quid genui? Quid mea per novem
[Page 266/361]
confovere sinu viscera Cynthias?
Te vitam senio, gnate, putaveram
adfectae genetrici et fore gaudium
aetati, solitum patribus, ultimae.
15 Tu matri miserae tolleris e sinu
et mortem acceleras, cum raperis lari. —
Ah, qui primus erat, qui dedit ensibus,
qui telis aciem, primus et impio
in fratres odio saeviit, is Deum
20 correptus valido fulmine concidat
et mersus Stygio vortice Tantali
poena saevitiae perpete fluctuet.3 —
Ah, qui te tenerum, gnate, parentibus
moestis eripuit, vivere desinat
25 Prussus; quive dedit4 pacis amantibus
Vilhelmi Austriacis praelia filius, Note: 6
tollatur Lachesi, nigrave Tartara,
in matres sobolesque impius, oppetat.
4. Filio Baiensi G. P., postea Philosophiae laurea redimito, Onomasticon, IV Idus Martii.1
Seu rivum celebro, quem Scythici parit2
flumen Danubii per semicirculum,
in quo turba lavat bellula Naiadum
Altini
a), aut tenerum pecus
Note: a) Iordanum secuti sic existimabamus. Altinum dextra fluminis ripa steterat.
5 campis impavidum matris ad ubera,
aut hortis video candida lilia
aut natam3 celebri blandulam in oppido:
Altini omnia dulcia.
Seu me nigra iuvat lambere Massica
10 seu dulcis latices crebrius undulae,
seu dextra rubeum carpere persicum:
Altini omnia suavia.
[Page 267/362]
Aut gressum repeto per sata Ferrei
fontis, seu recubans arceo Sirii
15 umbroso tiliae fronde potentiam:'
Altini omnia dulcia.
Seu dum vere lego rure hyacinthinos
flores aut violas, sive sororibus
canto Threicio carmina barbito:
20 Altini omnia suavia.
Nosti, dum fuimus, candide Gregori,
Baiano iuvenes olim agiles solo,
quam dulces animo sint patrii lares:
Altini omnia dulcia.
25 Altinum tenuit me quoque, Delia
cancri dum4 reparat cornua circulo:
cur id non celebrem, si cano filium?
Altinum esto celebrius.
Tu sertum viridis nectito ramuli,
30 Pallas, quo redimi tempora filii:
iuncto Pieriis cede sororibus
placatum senium seni.
Note: 1 U B je natpis pjesmi: Ode V. Gregorio Peshtalich 12. Martii 1779. — 2 F: parit,
B: facit. — 3 F: natam, B: gnatam. — 4 F: Cancri dum, B: Dum cancri.
5. Epicedion Phyllidis, quam Diana cum Nymphis deplorat, prid. Kal. Febr.1
Phyllis cara iacet, pallida corpus et
malas, quae roseis ante coloribus
fragrabant, tenero languida et ultimum
ducit pectore spiritum.
[Page 268/363]
5 Quis te, Phylli, dolor fatave tristia
sic torquent nimium? Phylli, reponito!
En adsunt Dryades; te tua, respice,
Phyllis, Cynthia nominat.
Intendens oculos maesta recondidit; Note: 8
pagina 810 non vocem, Lachesi pressa, Sororibus
reddit, non querulae verbula Deliae:
mox, heu, vivere desinit.
Ah, saevam Stygiae ac terribilem manum
Parcae, quae iuvenem Phyllida sustulit!
15 Ah, flete hanc, Satyri; flete, tenellulae
Nymphae; flete, cavernulae!
Vestrum Phyllis erat, cum steterat, decus;
vos plausu atque iocis exhilaraverat
Phyllis vosque genis blanda2 rubentibus
20 traxit fronteve candida.
Quisnam artus graciles, quis teneras manus,
quis nigrum cilium, caesia3 lumina
cernens non subito Phyllin4 amaverit?
Cuius diva Venus genas
25 pingebat roseis ipsa coloribus,
queis unxit faciem blandula splendidam,
cum vellet reliquis esse venustior
Troiano Paride arbitro.
O, flete hanc, Dryades, flete Sororibus5
30 iunctae Naiadibus lugubre6 Oreades;
et quisquis recolis rura, rependito
carmen flebile Phyllidi.
Non iam laeta ferent pascua pristinos
ludos, nonque choros ducet amabiles
35 Nympharumque phalanx et Satyrum greges7:
cedunt8 stamina Phyllidis.
[Page 269/364]
O Pan, silva tacet; luget amoribus Note: 9
pagina 9frustratum nemus et purpureae rosae
flaccescunt, gelidis quando liquoribus
40 hument tempora Phyllidis,
Suavis Phylli, vale! Phylli tenellula!
quae victura diu vivere desinis;
vixisti modicum, sed satis illud est:
plus pulcra esse nequiveras.
Note: 1 U B je pjesmi natpis: Ode IV. Epicedion Phyllidis, ultima Ianuar., in quo Diana
cum Nymphis deplorat obitum eius. — 2 F: blanda, B: illa. —- 3 F: caesia, B: grataue.
— * F: Phyllin, B: Phyllida. — 5 F: Sororbus, B: sororibus. — 6 F: lugubre, B: perpete.
— 7 F: greges, B: pecus. — a F: Cedunt; u B najprije bilo »Rumpunt«, a zatim ispravleno:
Caedunt.
6. R. P. Sebastiano, promotori Hungaricorum carminum suo, IV Non. April.1
Si nervos citharae saepius increpo
et laudes aliorum acrius occino,
cur te, care Pater, non celebrem cheli,
cur non gratum animum canam?
5 Dum tango tremulam seu Latiae lyrae
seu plectri patrii quandoque chordulam,
haec te auctore valet, tu metra promoves,
carmen te placet arbitro.
Et te non lituis, o Pater, efferam?
10 Te non suaviloquo pectine concinam?
Da dulcis citharae, Musa, piissimo
dulcem, cara, Patri sonum!
Ut, quando ille meas coram aliis movet
chordas, ipse meum concinam ei melos,
15 id gratos, reputo, multum animo decet.
Da caro sonitum Patri,
[Page 270/365]
Musa, et Pieriis iuncta Sororibus Note: 10
pagina 10mixtum carminibus redde melos pio,2
ut, qui fila lyrae3 diligit, is novo
20 faustus Paschate iubilet.
Note: 1 U B je natpis: Ode VII. P. Sebastiano. 2 April. — 2 F: pio, B: Patri. — 3 F: lyrae,
B: chelys.
7. Poeta ab Iove post diuturnam siccitatem petit pluviam.1
Quid, magne, caeli vertice, {Iupiter},
alto moraris? Quid patientibus,
Phoebe quater cornu innovante,
perpetuos Phaetontis aestus
5 non mittis imbrem? Non reficis solum,
crebros hiatus sole quod igneo
ustum querenti monstrat ore
atque petit pluvios liquores?
Cratere divum nectar eburneo
10 potas in aula nobilis e manu
Hebes, amoeno vel beatus
assidue recreare luco.
Aut fronte bellam prendere blandula
ardes puellam, dum violas legit
15 per prata Sidonis virago
datque tuo capiti corollam
incauta, tauri dum specie Iovem
nescit latentem, dum levis insidet
tergo et cava mulcet ferentem
20 multa manu rapiturque ponto.
His parce ludis, maxime Iupiter, Note: 11
pagina 11et, si tibi cura est generis tui,
audi preces natum et salubrem
da populo pluviam petenti.
Note: 1 U B je natpis: Ode X. metri alcaici, in qua Poeta a Ioue post siccitatem diuturnam
petit pluuiam.
[Page 271/366]
8. A. R. ac Cl. D. Georgio Aloysio Szerdahely, Moderatori suo suavissimo, Onomasticon VIII Kal. Maii.1
Nostro, parca chelys, non animo places,
dum festiva refers crebrum aliis melos,
et, cui multa feras, huic dare negligis.
Nostro non animo places.
5 Tu laudes tenui das alii sono
et mulces tremulo pectora nervulo,
ilum non reficis, qui resonare dat.
Nostro non animo places.
Cantas et Latiis plurima vocibus
10 et carmen Scythico gutture personas;
cantas Threicia saepe aliis lyra,
et, quem prima canas, taces.
Non istuc facies, Aedepol, amplius:
aut hos da modulos, quos dare debeas,
15 aut nullum digito pulsa dabis melos
dextro nullaque iubila.
Nostrae, dic, citharae quis prior audiat
vocem? Quis graciles percipiat modos,
quam qui iura legit, qui docet unguibus
20 nervos prendere barbiti?
Raucum, quidquid edis, tu cheli, redderes Note: 12
pagina 12incultoque sono pectora pelleres,
ni caro nimium chorda Patri foret
curae, ni Pater hanc colat
25 atque idem digitos sedulus adplicet
nervis, nique rudem dirigat ansulam,
iugique harmonicos2 ni Pater optimus
conatu faciat sonos.
[Page 272/367]
O, huic da modulos, hunc, cheli, concine,
30 qui vitam tibi dat, quove revixeras
auctore; huic tenerum redde Patri melos
et gratum cane canticum,
ut, qui vita fuit proxima nervulis
et qui suave dedit tangere barbiton,3
35 vivat multa lyrae4 voce Georgius
lustra et vivat amabilis.
Note: 1 U B je natpis: Ode VIII. Georgio Szerdahelyi 24. April. — 2 F: Iugique harmonicos,
B: Concordesque iugi. — 3 F: barbiton, B: barbitum. — A F: lyrae, B: chelys.
9. Poeta milites, qui se bello Borussico strenue gessissent, laudat.1
Sic vibrat arma miles
noster petitque Prussum
vultu minace, magnis
et viribus, manuque
5 forti, acribusque telis,
ut nec furentis ignes
frontis nec arma nostrum
perferre ii2 valentes
dent terga militi omnem
10 victoriamque nostro.
Da, Pallas alma, ramum, Note: 13
da militi virentis
lauri coronam ovanti!
Non parmula male acta
15 is cessit hostibus, non
mandebat ore terram
{mistam} cruore foedo,
non terga vertit hosti,
sed pectore egit omnem
20 insultum et hostem et ignem.
Huic tu, facete Liber,
dulcis scyphum propina.
uvae, soli paterni
[Page 273/368]
quam protulit racemus.
25 Tu dive, da sonanti
persuave pollicem, Orpheu,
chordae, atque glorioso
in Martis arte carmen
da militi perenne.
Note: 1 U B je natpis: Ode XI. qua laudat Poeta milites, quod se in bello hoc semper strenue
gesserint, versu anacreontico. — 2 F: ii; B najprije: dura, a zatim ispravleno: ii.
10. A. R. P. Iacobo Spatzierer, νῦν ἐν ἁγίοις, Onomasticon, Kalendis Maii.1
Ibis, parve liber, pascua Saviae
invisum, fluvios et patrios lares;
ibis (nam Pater hoc carus agit solo)
ad fluxus Oribae citos.
5 Sed quo tutus iter carpere noveris
erroresque viae flectere plurimos,
te ducam Latus, fidito, callibus2
agros usque Inicernios.
Nostro rure movens et iuga Aquincia Note: 14
10 linquens, da pluvio lumina cardini,
Camponamque sinistrae et dato Matricam
accedens Vetusallinum.
Intercisa deinde, atque Anamatia
Lussunumque venit, Ripaque nomine
15 Alta, ut progrediens fluminis emigras
per dextrum Scythici latus.
Aliscam subeas postmodo referet,
quae carum recipit cara Patrem sinu
a);
Note: a) Tolnae residebat, cui Altam Ripam in geographicis dedimus. Vid. Column. Eszek.
Cap. IV, n. 12.
isthic dicito ave Fratribus atque abi;
20 concessit Pater e domo.
[Page 273/369]
Callem porro pete atque ad Statuas mea;
hinc transi Lugionem et Bathanatium,
sedem Pannoniae,3 dum steterat, ducis;
Altinum manet ad latus.
25 Isthinc Antianas i, celeri pede
currens, purpureis rura madentia
pertransi Hungarici sanguinis imbribus,
quorum qui meminit, fleat.
Montis praetereas si nemus Aurei
30 sublinquasve Novas, clara4 Colonia
pubis Romuleae cernitur eminus,
quam Dravi rigat undula.
Non montes5 tibi plus impediunt iter, Note: 15
campo sunt patulo floribusque obsito
35 figendi, penitus donec eas, pedes,
misso flumine, Mursiam.
Non heic6 necte moras (nectito, si libet,
paulisper), tacitum sed nemus inclutae7
intra Pannoniae, tum Stravianeos
40 montes ocyor adpete.
Hinc si progrederis, rus Inicernium
occurret; teneras heic6 violas lege
turgentesque rosas atque hyacinthinos
flores necteve sertulum,
45 cuius pars violas, pars capiat rosas,
pars ramum viridis lauri habeat, velim;
innecte auriculis ipse tenellulos
flores, quos ager ille dat.
Sic bellam8 teneat dextra corollulam,
50 Falconis capiat laeva scyphum iugi et
Almi; hinc posce lares, quos Pater incolit,9
ad rivos Oribae citos.
[Page 275/370]
Sertum da capiti, da venerabilis
fragrantes senii temporibus rosas
55 dextra; laeva dabit pocula Sirmii
clarae donaque Saviae.
Dic tum: Vive, Pater! Vive clientibus10
multum! Vive cheli! Donaque patriae
huius sume, Pater, luceque plurima
60 Iacobi cape gaudia!
Note: 1 U B je natpis: Ode X. P. Iacobo Spatzierer. — 2 Rimsku cestu, kojom šale pismo u
Požegu (»ad fluxus Oribae citos« i »agros usque Inicernios«), Katančić je u Dissertatio
de columna milliaria, str. 78, utvrdio od Budima do Osijeka ovako: Aquinco (Buda vet.)
— Camponam (Tettiny) — Matricam (supra Ertsin) — Vetus Salinas (Adony) — Intercisam
(Pentele) — Anamatiam (Földvär) — Lussunium (Kömlöd) — Aliscam (Szekszärd) — Ad Statuas
(Bätaszek) — Lugionem (Szektsö) — Antiana (Baranyvar) — Mursellam (Laskafalu) — Mursam
(Eszek). — 3 F: Pannoniae, B: Pannonici. — 4 F: clara, B: grata. — 5 F: montes, B:
colles. — 6 F: heic, B: hic. — 7 F: inclutae, B: inclytae. — 8 F: bellam, B: pulcram.
— 9 Stihovi 50—51 u B su najprije glasili: Sirmi laeua scyphum et montis Olorii, |
Sic accede lares, quos Pater incolit. Poslije su ta dva stiha promijenena onako, kako
su štampana u fructus auct. — 10 F: clientibus, B: clientulis.
11. Parentibus Martini Pereczky, cum primum offerret Superis sacrificium, dicatum.1
Scribe Parnassi tacito recessu
septimo Budae Celebris Calendas
gesta Sextiles laribus Minorum;
scribe, Thalia.
5 Heic2 rosas Divi capiunt quaternas:
hortulus cunctas generarat unus,
rore fragrantes fuerant recenti.
Scribe, Thalia.
Ad latus binae rubeo colore
10 candidam spectant medio nitentes;
una consortes rubicunda ducit.
Scribe, Thalia.
[Page 276/371]
Gratius spirat medio nitescens,.
rore quod Divos recreat recenti,
15 quod novum spargit Superis odorem.
Scribe, Thalia.
Alter adspirat socii colorem
flosculus: rubrum refovet nitore
candidus, candor recreat ruborem.
20 Scribe, Thalia.
Quis, cedo, talem potuit videre [17];
hortulum, tales reperisse flores?
Prole quis tali fruitus parentum?
Scribe, Thalia.
25 Scribe sublimis tenero beatam
populi libro, nemorosa, lucem,
Daphnis; et numquam peritura scribe
verba, Thalia,3
Buda dum stabit patriaeque nomen,
30 gentis et nostrae populique virtus;
flosculis, et qui hos4 genuere, laudem
scribe, Thalia.
Note: 1 U B je natpis: Ode XIV. Eisdem eadem die. — Isp. bilešku uz natpis iduće pjesme.
— 2 F: Heic, B: Hic. — 3 Sudeći po poslednem stihu svih drugih strofa, valada bi i
ovdje imalo da bude: peritura verba | scribe, Thalia. — 4 B nema riječi »hos«.
12. Iisdem utroque idiomate.1
Ut gaudet teneris diva Sororibus
circumplexa, diu quum2 sequitur feras,
silvisque occiduo sole tepentibus,
arcum Cynthia ponere;
5 et miti comitem fronte crebram3 tuens.
cunctis alma solet par spolium dare,
laetari, sociae si capiunt choras
ad suavem citharae sonum;
[Page 277/372]
ut festiva videt Flora, rubentibus
10 {intermista} rosis, ludere flosculos
et vincire suis corda coloribus
et grato trahere impetu;
sic, foecunda parens, prole beatior
multis, quando tuos cernere filios,
15 quos caelo potius quam dederas solo,
possis, gaudia duplicas.
En cuncti recubant matris ad ubera, Note: 18
et quum sacra facit prima piissimis
Martinus Superis, cuncta parentibus
20 reddunt gaudia filii.
Iam cessent lacrimae, queis pia luximus
Martini crebrius fata piissimi;
alter, qui revocet gaudia patribus,
Martinus subiit larem.
25 Gaude, care Pater, cara Parens, tuis,
quos hoc conspicitis limine,4 filiis;
tu, cunis recubans, parvule, mollibus,
auge gaudia patruis.
Note: 1 B ima u natpisu samo: Ode XIII., a na kraju je pjesme zabiježeno: Budae 26. Iulii,
in primitiis, 1779. Dicatum Parentibus Pereczkii, qui Lyubich... (dvije posledne riječi
su nejasne). — Uz tu je pjesmu u B uporedo u drugoj koloni zapisana nezina hrvatska
verzija, koja se razlikuje od pjesme štampane u Fructus auct. (Tamburne inostranske,
br. 2: U družtvu koliko Cintija...), a u ovom je izdanu priopćena među Različnim pjesmama
iz Katančićevih rukopisa pod br. 2 (Koliko se gizda veseli Dijana ). — 2 F: quum,
B: dum. — 3 F: crebram, B: crebrum. — * F: limine, B: lumine.
13. A. R. P. Iosepho Pavišević, Provinciae Custodi, suoque ante in Theologicis Moderatori.1
Ut corde gnatum fert genitor pio
praebetque caro saepe piissimus,
se diligi dum cernit illi,
plurima signa paterni amoris,
[Page 278/373]
5 tu me, Pater, crebris, quod amas, metris
invisis; amplis et mea laudibus
extollis, ausus primum ego quae
Illyrico cecini cothurno.
Audere tantum flexibilis dedit
10 natura linguae seu facilis modus
Graiae cheli nostram adplicare;
hanc modo utramque ferire noris,
id fecit usus, foedus et intimum, Note: 19
et prisca vitae utrisque propinquitas
15 communis, horum quae tenebat
fine diu patrio nepotes.
Si voce blandi tangere barbiti,
pectentis et suavem Illyrici sonum
ardes, Pater, — Pol! metrum habebis
20 Illyricumque metrique leges.
Note: 1 U B je natpis: Ode XII. Josepho Pavishev.
14. Ioanni Munier, vici Törökbalint curioni sacro, VII Id. Octob. dictum ibidem.1
Sic lembo vehitur clara Liburnio
divinae soboles Palladis amnibus
Istri, ut pervalidum findere parvula
flumen non paveat rate.
5 Sistit Vindobonae, Phoebus ut igneis
ter lustrat gelidum curribus Arcticum;
heic nonnulla legit munera Palladis
et Liber Scythicum petit
firmata fluvium divite cymbula
10 praeda; tum, Zephyris rite faventibus,
adpellit celebrem Pannoniae locum,
Pestum dicimus adcolae.
[Page 279/374]
Isthic iura petit, dum reparat sua
flavescens novies cornua Cynthia;
15 mirum! iura parit, findere caerula
omnis Pannonii soli.
Sic te Pallas amet; vellera Iasonis, Note: 20
qui percurrit aquas puppe Liburnias,
tenta: sic genitus Flumine, cymbula
20 tollaris, petit, optima.
Note: 1 U B je natpis: Ode XVI. Domino Munier Joanni, 4 Octobris.
15. Proregi Croatiae, inaugurato VII Id. Maii 1790, Zagrabiae oblatum.1
Ergo dulcisonum pollice barbiton
vatis Threicii prendere tutius,
vestem cum lacrumis ponere lugubrem
gnatis Pannoniae datum?
5 Sacros Pieridum porro revisere
lucos et cupido cernere lumine
Nympharumque choros et Satyrum leves
saltus; suavia Delii
metra audire patris; suave sonantibus
10 divino Aonidum pectine nervulis
pallere? Huc, citharae dux Rhodopeiae,
argutis calamis ades!
Dulci Pannonia progenie satum
plectro tolle Virum; tolle, Parentibus
15 magnis quem facient acta parem, Thomae
inprimis, patrios lares
quive aras veluti murus aheneus
defendit, Scythico non semel impetu
represso, celeri dum involat hostium
20 confertas acies pede;
[Page 280/375]
et facta haud modica strage, cadentibus
utrimque aut refugis impete barbaris,
Savi qua Colapis Iapidicus petit Note: 21
undas, Romuleo diu
25 mistas et patrio sanguine, prodiit
conspersus nimio pulvere et inclutus
acceptis acie vulneribus, suo
hostilique madens crebro
perfususque cruore atque decorus. Hoc
30 herois proavi magnificum Nepos
exemplum capiet sedulus et Fidem,
magnis quam Superis dare
maiores soliti Pannoniorum erant
ab sex atque decem, perpete gloria,
35 seclis, protegere; hostes patrio solo
audax pellere, finibus,
olim qui fuerant, Illyrici ad mare
Nigrumque, Hadriacum et Thermaicum sinum
prolatis, Scythico qui miserum gemunt
40 oppressique iugo diem
perlongum et queruli subsidium petunt
agnati generis. Quae miseratio?
Durate, o animae! Est, qui medeatur his,
Erdeodi, columen soli,
45 Ioannes, patrii. Hic militis Illyrii,
iunctis Hungariae viribus, impetu
prosternet valido barbarum et agmina
arcebit fera Bosporo;
vos vinclis redimet paceque condita
50 curabit Superum cultum et amabiles
Pimpleas revocabit. — Tremulos cape
nervos, Terpsichore! Diem
[Page 281/376]
sacrum tolle novo carmine et alteri Note: 22
Pineti Bationique, Sororibus
55 accitis, Driadum et Castalidum choris,
Longum VIVE rependito!
Note: 1 Prvi put štampano u knižici Plausus ab archigymnasio r. Zagrab. datus, izdanoj u
Zagrebu o instalaciji bana Ivana Erdödya. Isp. Katančićevu hrvatsku pjesmu u Tamburnim
inostranskim pod br. 3.
§. II. ELEGIACA ET HEROICA.
1. Poeta adhortatur milites ad strenue pugnandum pro gloria et muneribus, IV Id. Decembr.
an. 1778.1
Ex quo Threiciam fert Prussus vertice cristam
Gradivique sui missile tentat avi,
ex quo thoracem fert pectore miles ahenum
diversoque ferox praelia Marte gerit,
5 Boiorum tellus similem2 non viderat hostem,
non fuit Austriaca haec sollicitudo lari.
Ter denos iam iam3 soles numerare valemus,
quod Prussus nostros depopulatur4 agros.
Nititur Austriacam constanti tollere terram
10 impete, Germanum reddere inane5 solum.
Saepius adsumsit, repressit saepius arma,
nuncque6 leo rabidus, nunc lepus ipse fuit.7
Quidquid agat, funus domui tristemque ruinam
molitur Lotharingae excidiumque parat.8
15 Iam, cum9 pace fruendum aetas artusque trementes
suadent, belligeros: »Miles, ad arma!« ciet.10
Iam trepidante manu, faciem sulcante11 senili
ruga, tela minax illita felle vibrat.
Nec satis: in fines nostros inimica retorquet
20 spicula, iamque hostem lugubris ora tenet.
Oppida namque suis moerent viduata colonis, Note: 23
nuda manet tellus, mox ubi gramen erat.12
Utque pecus pueros abigunt, abiguntque puellas;
iam, qui13 dives erat, quaerit egenus opem.
[Page 282/377]
25 Talia, Belligeri, patriae dat fata Borussus,
talem Boia vicem fertilis ora subit.
Quid pharetras humeris, Heroes, fertis inertes,
cur enses14 sinitis putre latere scabros?
Numquid vestrorum iam non meministis avorum?
30 Heroum numquid corda timore rigent?
Maiores alios vestri subiere labores;
quem timeant, hostis, credite, nullus erat.
Hunne! (et enim15a primos tali vos dignor honore)
esto memor proavum, cassida flecte minax.
35 Stringe acri volucrem ferro, da lora caballo
et Scythico Prussi sinciput15b ense feri.
Sic Graios feriere patres, feriere Latinos
vestri, sic Sinicis huc petiere iugis.
Per tot regna Scythis miles non obstitit ullus,
40 aut, si restiterat, me hercule, caesus erat.
Pannonias vestri bello tenuere16 parentes
terras; cur nequeat Prussica rura nepos17?
Exemplum date, quod vobis pater Attila liquit,18
quum Catalaunensi bella gerebat agro.
45 Non ante abscessit, valido quam Marte phalangas
sterneret aut compar hostis utrimque foret.19
Non hic Prussus erit, fortes qui vincere possit
Hunnos; Hunne, velis, debilis hostis erit.
Martia stirps, Franci, quid acutos abditis enses,
50 quos pater armipotens pignoris ergo dedit?
Stringite eos, veluti vestri strinxere parentes,20
dum totus Celtis territus orbis erat.
Sumite nunc animos, queis tot fudistis opimas Note: 24
gentes; in Prussum hos nunc revocate animos.21
55 Quid gessere patres Caroli sub tempora Magni,
quid Caroli Sexti postea22 gesta ferunt?
Vestra manus, Franci, Turcos acri ense cecidit,
Pannonidum collo sustulit omne iugum.23
Gloria Francorum, steterit dum terra, manebit,
60 semper eis laudem Pannonis ora dabit.
Pectora thoracem sumant et crura cothurnos,
oblongusque hostis pugio corda petat.24
Quid, genus Illyridum, coram cunctaminor hoste,
[Page 283/388]
qui vel conspecta fronte minace ruit?
65 Non semel, Illyrici quid possit dextera, Prussus
attonitus vidit, cum cecidere sui.
Illyrios nescit, fugiunt quem facta25 vetusti
temporis ab Graiis Romuleisque data.26
Non memorem gnatos Martis, non stirpe profectos
70 Teucrum, queis laudes secula prisca ferunt,27
Subticeam Thracas28 celebres Henetosque vetustos,
queis stirps Illyridum sanguine iuncta fuit.
Non dicam Teutas, Agronum fata29 relinquam,
Batones Latus quid nocuere,30 sinam.
75 Adria cum Ponto generosi praelia novit
Illyrii: testem Dravus et Ister aget.
Nunc quoque defensant ab Turco Pannonis agros;31
tanto hosti nullus durior hostis erat.
Da gladios capiti [curvos], da missile cordi,
80 da nigrae Prussos, Illyre gnave, Stygi!
Iam clarae bello gentes, vos adloquor una,32
ne patria infausto Marte, videte, ruat.33
Terna ferox Prussum facilis gens conteret unum,
Tartara, si vires iungitis, ille34 petet.
85 Audaces animis (lituo resonante canoro)35 Note: 25
adversa in Prussum figite tela manu.
Non vestri tergo sumserunt vulnera patres;38
si quod erat vulnus, pectore vulnus erat.
Prendite iam gladios, nervis tentate sagittas;
90 una manus vobis, impetus unus erit.
Quisque feret munus, reddentur praemia cuique,
praecipuis vestrum Caesar amicus erit.37
Caedite sic hostem, sic illi ferte ruinam,
ut nullum Prussi vestigium superet.38
95 Iam caeli39 faveant, mater Bellona secundet:
occidit en Prussus, gloria vestra manet!
Note: 1 U B je natpis: Elegia, qua Poeta milites adhortatur ad fortiter pugnandum pro gloria
et muneribus adipiscendis. 10. Decembr. 1778. — 2 F: similem, B: talem. — 3 F: iam
iam, B: vulgo. — 4 F: depopulatur, B: depopuletur. — 5 F: inane, B: vile. — 6 F: Nuncque,
B: Iamque. — 7 F: nunc lepus ipse fuit; B: iam fuit ipse lepus. — 8 Distih 13—14 glasi
u B: Quidquid sit, Patriae funus tristemque ruinam | Cogitat, exilium denique Prussus
agit. — 9 F: Iam, cum; B: Nunc, dum. — 10 F: ciet, B: vocat. — 11 F: sulcante, B:
scindente. — 12 F: gramen erat, B: spica fuit. — 13 F: Iam, qui; B: Et qui. — 14 F:
Cur [p. 284/379] enses, B: Quidque enses. — 15a F: Hunne! (et enim; B: Hunnica (nam. — 15b F i B:
cinciput. — 16 F: tenuere; B: obtinuere.— 17 F: cur nequeat Prussica rura nepos; B:
cur gnati haud Prussica rura queant. — 18 Stih 43 glasi u B: Hoc facitote, velim,
quod tunc pater Attila fecit. -- 19 Distih 45—46 glasi u B: Non prius abscessit, quam
victor marte furente | Esset, siue eadem gloria vtrimque foret. — 20 F: veluti vestri
strinxere parentes; B: Sic, ut proauis strinxisse licebat. — 21 F: hos nunc reuocate
animos, B: sumite nunc animos.— 22 F: postea, B: tempora. — 23 Stih 58 glasi u B:
Pannoniamque iugo soluerat ipsa manus. — 24 Stih 62 glasi u B: Hostis et intortus
pugio pectus agat. — 25 F: facta, B: fata. — 26 Stih 68 glasi u B: Temporis aut paullo
quaeue fuere prius. — 27 F: ferunt, B: canunt. — 28 F: Thracas, B: Phrygios. — 29
F: fata, B: facta. — 30 F: nocuere, B: retulere. — 31 F: ab Turco Pannonis agros,
B: a Turcis Pannonis oram. — 32 F: vna, B: uno. — 33 Stih 82 glasi u B: Nomine, neu
Patria hac strage, cauete, ruat. — 34 F: ille, B: ipse. — 35 F: canoro, B: sonoro.
— 36 Stih 87 glasi u B: Non vestri patres sumserunt vulnera tergo. — 37 Stih 92 glasi
u B: Et, quod plus, cunctis Caesar amicus erit. — 38 Stih 94 glasi u B: Neu Nomen
linquat vestigiumque sui. — 39 F: caeli, B: superi.
2. Prosphoneticon de felici Imperatoris in urbem reditu, XV Kal. Febr. 1779.1
Qualis ab Eoo fulgens aurora resurgit
cardine, ubi croceo sidera crine fugat,
atque ubi prima novo respergit lumine terras
humentesque suo recreat ore rosas,
5 isto oculi candore viri, quem cerno, renident,
haec rutilas pingunt aurea mala genas.
Progeniem Divum, frontem cum specto, putarem,
et sobolem Martis ferrea cassis ait.
Blanda tamen facies laetoque colore decora
10 mansuetae gnatum Palladis esse cupit.2
At, seu Mavortis veniat seu stirpe Minervae,
heroi dicas os humerosque parem.
Et nisi, quae a puero novi, me signa refellant,
Caesaris effigiem scilicet esse reor.
15 Ipse est, non alius.3 — Vestros curate, ministri,
ergo choros: adsint barbita, plectra, lyrae.
Huc properate4 sacro lituis Helicone, Sorores, Note: 26
huc cithara dulci, clara Thalia, veni,
et quas Parnasso divae duxere choreas,
20 Vindobonae geminent has, ubi Caesar adest.
[Page 285/380]
Aera boent sulphurque vomant, reboentque cavernae,
laetitiaeque viri tectaque signa ferant.
Unaque vox cunctis, vestrae5 cum limina Caesar6
urbis continget: »Vivito, Caesar!« exit;
25 »Vivito, Caesar!« erit populo per compita toti,
cum lituo votum: »Vivito, Caesar« erit.
Quod fausto redeas, gaudebimus, alite, cives:
salveto, patriae7 luxque decusque tuae.8
Te modo dii servent, tuti9 servabimur urbe,
30 tutus erit miles, tuta Minerva, lares.
Occidet et Prussus fallax, si vivis, Ioseph;
non etenim cunctos10 arma dolosa iuvant.
Quis Prussus miles, qui aequo decernere Marte
formidans silvis abdita latro petit?
35 Percursat Boios et vitam vivere nostris
pergit agris, donec Pannonio ense ruat.
Audebant Albim nuper potare Borussi,
at Pregelam Austriaca est mox bibitura cohors.
Comprimet audacem prudens Alemannia Prussum,
40 dum vivum Joseph viderit usque suum.11
Te, Ioseph, Superi servent, tibi vota catervae
sint accepta: tuis, inclute,12 vive diu!
Note: 1 Natpis u B: Prosphoneticon quo Vienenses Imperatori, de felici illius in vrbem reditu,
gratulantur. 18 Januarii 1779. — 2 F: cupit, B: volet. — 3 F: non alius, B: vt video.
— 4 F: properate, B: properent. — 5 F: vestrae, B: nostrae. — 6 F: Caesar, B: Ioseph.
— 7 F: patriae, B: nostrae. — 8 F: tuae, B: najprije »Lyrae«, zatim ispravleno »domus«:
— 9 F: tuti, B: tuta. — 10 F: cunctos, B: multos. — 11 F: suum, B: senem. — 12 F:
inclute, B: Inclyte.
3. Epopoeia, in qua Poeta sidere conspecto felix omen belli praedicit, III Id. April,
an. eod.1
Hesperidum tacitos celeri traiecerat hortos
Phoebus equo et virides rutilo sulcaverat undas Note: 27
axe, iubasque udae volucrum tetigere sorores,
Hesperus Eoa nitidus cum surgit ab ora
[Page 286/331]
5 atque viam relegit, qua Cynthius ante mearat,
fulgentique coma spectantum pectora captat,
cerno micantem avidus, reliquis et mole priorem
stellis et rutilo potiorem crine saluto.
Sic animum fulgens, oculos sic stella tenebat,
10 cum tristes alio formas contemplor in astro.
Constiteram ripa pendente2 binominis Istri;
heic,3 dum clara meos perstringunt sidera vultus,
converto hos4 Scythici gelidas ad fluminis undas,
atque ut recta meos reflexit5 linea visus,
15 adparent liquido (mirabile) sidera campo
exoriturque novus, non dispar Hesperus; unum6
est, quod7 dulce prior nitido capit ora colore,
sanguineo hic vultus terret sudore mentis.
Obstupui. Placido migraverat unda refluxu,
20 neu Zephyro lentam. turbaverat Eolus undam,
sed binas tacite pulsabant flumina ripas.
Sidus aquis specto mirorque cruore madentem
vultum, pro radiis spargentem sanguinis atri
guttas, pro rutilo tetrum sudare colorem.
25 Quidque haec, quaero, velint, nitido quod sidera caelo
concilient animos grato fulgore, repellant
flumine conspicua et fulvorem sanguine tingant.
Tum subeunt animum validi, quos Prussus iniquo
Marte parat nostris, conatus; bella recurrunt, Note: 28
30 regulus Austriacae domui quae obtendit et urget,
imperiumque suo pertentat subdere iuri.
Ipse fui vates, stellamque cruore madentem
bella cruenta suis portendere crinibus atque
exitium Prusso; contra8 splendore vigorem
35 felicemque suo caeleste rependere sidus9
Austriacis finem laudemque et nobile nomen.
Dixi: atque ut facerent Superi, pius10 ore poposci.
Note: 1 U B isti natpis, samo je datum izrečen na našu: 11 April. 1779. — 2 F: pendente,
B: fortasse. — 3 F: Heic, B: Qua. — 4 F: Conuerto hos, B: Hos verto. — 3 F: reflexit,
B: reflectit. — 6 F: Hesperus; vnum — B: Hesperus illi. — 7 F: Est, quod, B: Ni, quod.
— 8 F: Prusso; contra — B: Prusso sic, ut. — 9 F: caeleste rependere sidus, B: caelestis
stella rependit. — 10 F: atque vt facerent Superi, pius; B: ac, ut fieret, Superos
pius.
§ III. EPIGRAMMATA.
1. In nivem, quae Kalendis Maii, cum Pius VI P. M. lustrata Vindobonensi urbe repeteret lares, cecidit.
Roscida quae vario luce hac ornata ferebam
flore caput, gelida nunc fero Maia nive.
Protulerat grossos, violas et lilia divus
ille Senex, primus Pannonis arva tenens;
5 sed, quod erant patriae Patri Floralia curae,
is cum vere redit, cum nive bruma manet.
2. De Salamone Hungariae Rege, cum pro cathedra Human. ageremus, Zagrabiae V Id. Sept. 1784.
Ter sumis, Salamon, totidem diadema reponis
Hungariae; capiti, credito, vile tuo est.
Pone hoc; nobilius, deserta Pannonis ora Note: 29
infelice tibi, Colchica Pola dabit.
3. De capris, quae universa dynastia Oplavnensia exulare sunt iussae.1
Note: a) Hanc in Eleutherio reperies, voce Koros.
Dumos et frutices, cornos corylosque, capellae,
roditis; incautas quanta pericla manent!
Exilium impendet, toto pelleminor agro,
hospitium Dravi ripa sinistra dabit.
5 Flebunt et tenerae proles flebuntque coloni,
nectare quod niveo sit caritura domus.
Sed vos tam nocuae silvis, migrate, capellae;
alter erit mundus raraque forma soli:
nunc coryli glandem reddent et robora baccas;
10 quercus septa dabunt, virgea tigna domos.
Note: 1 »Dynastia Oplavnensis« je valpovačko vlastelinstvo (»Valpo« čitano straga daje »Oplav«).
— Isp. Epigrammata, br. 5 i 17, i hrvatske Peto- i šestonoge, br. 3.
[Page 288/333]
4. De Tomoraeo, cum pro altera Human. cathedra ageremus, Zagrab. XII Kal. Sext. 1788.
Quae fugis arma inter Monachos, Tomoraee, quietam
ducturus vitam, cogeris illa tuae
adlaturus opem patriae (si ferre valeres)
sumere, Colociae praesul; iniqua tibi
5 fata dedere aliud: ducens ut victima fortis
Pannoniae tota nobilitate cadas.
5. [30] De horto in dynastia memorata incuria neglecto duobus amplius. lustris.1
Hortus erat, belle viridi circumdatus orno,
castelli ante fores, undique septus aquis.
Corni heic et buxi faciebant mille figuras,
fons saliens medium rore rigabat agrum.
5 Lilia cum tulipis, violisque rosisque colore
certabant; arsit Flora videre locum.
Stabat proceris australi margine lucus
ornis, in summo quae coiere simul.
Heic recubare viri soliti, recubare puellae,
10 ponereque heic artus fessa Diana suos.
Nunc tribulos (scelus!) observes, ubi Flora sedebat,
urendam silicem semita quaeque parit,
Sic, quae cura diu fecit florere parentum,
ignavae prolis perdidit illa manus.
a)Note: a Recepit hortus et ad primum in occidentem lapidem lucus (vivarium vulgo dicunt)
culturam quadam ex parte ante hos sex annos. Forsan et capellae sunt revocatae.
Note: 1 Isp. biješku uz Epigrammata, br. 3.
6. In obitum Stephani Ađić, Canonici V-Eccles., bonarum Artium cultoris.
Stephane, Parnassi cultor gratique recessus
Castalii, exanguem te brevis urna tenet.
Tu sacram Tenedum et nosti celebrare Sorores,
[Page 289/334]
Pieriae cultor Threiciaeque lyrae.
5 Tu vates patriae, Sirmii dulcedo, sacerdos
Phoebi, qui poterat Parca nefanda tibi
scindere fila vigenti? Ah, quam, quae parcere nescis, Note: 31
immerito nomen, Parca severa, geris!
Stephane, fata tibi haec dederant, sed tempora lauro
10 cincta dabunt vitam perpetuumque decus.
7. Ad Silvam Parnassi Pannonii.
Silva Parnassi, tenerae phalanges
quam colunt divum, nemorosa, salve!
Silva, sacrata redimita Lauru,
dives Apollo
5 quam tenet, casta medius caterva
Naiadum, suavi modulante plectro,
Silva, Cultoris peramoena docti
consita cura!
Ipse dulcentis citharae sonoras
10 prendere arguto calamo docebat
chordulas nostros digitos sub umbra,
Silvula, vestra.
Te canent nostrae viridem Camoenae;
Liberi fructu celebrata vives.
15 Cresce sublimis, ferienda numquam,
Silva, securi!
8. In obitum amici Eszekinensis.
Ut vos, Musarum caussa, atque habitacla relinquo
patria, te Lachesis tollit, amice, ferox,
nosque solo tentare minax, iterumque ferire
vestro; aliud placuit, Iupiter alme, tibi.
[Page 290/335]
5 Nulla animos umquam vinxit concordia fratrum,
qualis nos inter per duo lustra fuit.
Csavrak Ioannes, pueros ductare tenellos
Praeceptis solers, carmine vive meo!
9. Ad Turmam praetorianam Croatiae.
Palladium, miles, quod pro custode tueri
pergis, collatum noveris esse polo.
Serva id! Felices fient Patresque tribusque;
infelix, illud qui temerare volet.
10. In obitum Ioannis Severini, amici veteris.
Quo, Severini, periisse casu
te virum talem voluere divi?
Turba qui vatem Patriae celebrem
passa Sororum est
5 morte multari? Periit venustas
Pannonis, cuius revocare secla
primus e gnatis Patriae studebas
pristina. Nobis
recta tradebas elementa prisci
10 temporis, rectam tenuisse in actis
semitam, rectos iuvenem docebas
discere libros.
Ipse nos inter numerare amicos, Note: 33
suave mansuetis refovere maestos
15 literis nosti tenebrasque clara
luce fugare.
Sit levis carae tibi terra, Vates,
Pannonis, quae te renovata lucet
auspice; haec carum recolet Ioannem
20 laude perenni.
[Page 291/336]
11. In Gallum obgannientem.
Innocuos toties pergis lacerare cucullos,
Galle; tibi cirri praeplacet anne color?
Contemplare rosas: hae cum candore ruborem
miscent, sed paullo, quae viguere, cadunt.
5 Vates pulla decet, genuinos pulla Sophiae
natos; purpuream femina vana petit.
Alma viros doctrina parit, non, Galle, cuculli
neu cirri; vestis corpora nuda tegit.
Nil scribis, sed multa crepas, aut scripta recondis.
10 Verba volant, nosti? Scripta videre volo.
12. Ad Nicolaum Milašin, ex Ordine D. Franc., in praesulem Albensem VI Id. Sept. inauguratum 1790.
Baiano prognate solo, Nicolae, capessis
principe Pannoniae Praesulis urbe mitram.
Hanc tibi donarat Divus, cum viveret, ille
Ioseph: virtutis munera larga tuae.
5 Adsiduos vidit per lustra quaterna labores, Note: 34
queis tu militiae pabula sacra dabas,
et voluit recreare bonos patriaeque decorem
ardentes; nulli haec semita clausa fuit.
Dent Superi lucem Divo vitaeque corollam,
10 servent et faustum te, Nicolae, diu.
13. In Gryllum.
Scripturam culpas veterem methodumque graphiae,
cum tamen ipse Deas cis veteresque Deos,
invitos sane; Satyram scripsere vetusti
carmine, tu prosa scribere, Grylle, potes.
[Page 292/337]
14. In obitum Patris.
Care Pater, teneris qui nosmet ab unguibus inde
eduxti, ut columen fractus habere queas,
quum mihi spes esset, quum te sperare iuberem,
tolleris, incredulo haec fata futura mihi.
5 Lugebam, et merito, sed iam vixisse nequibas;
vires languebant, debile corpus erat.
Sex denos, lustrumque super, numeraverat annos
Atropos, ut voluit scindere fila tibi.
Vixisti placidus, placidoque obiisse licebat.
10 Mortuus es, mihi sed, Luca, perennis eris.
15. [35] In Macrum.
Odas cum legeres nostras, Macer, ipse putabas
nil Elegis nostros tunc potuisse modos.
Sed cum proferrem, quae dudum iam ante canebam,
credideras. Istud quid, Macer, esse volet?
5 Barbita Terpsichores, nervos qui prendere Phoebi
norit, non Elegos scribere posse putas?
In Invidos.
Improbe, quid foedo Vates livore lacessis,
non scis hoc Superis displicuisse nefas?
Cultores divum Vates sunt. Laedere pergis
vatem? Fulmineum vis temerare Iovem.
5 {Iupiter} Aonidum pater est, protector Apollo:
fulmine vel iaculo ne feriare, cave!
17. In dynastiae Oplavnensis ruinam.1
Patria, quae Turca pulso florebat avita
culta manu, cupida nunc miseranda ruit.
Adpulsi peregre hanc seni pressere dynastae,
[Page 293/338]
e praeda quivis esse opulentus avet.
5 Gleba ruricolae (crimen!) spoliantur opima:
pro pingui, fertur, prende, Colone, macram!
Extenuantur agri, tenuis flavescit arista
et tenues aras alma Eleusis habet.
Iam triplici properat lictor mastige laborem, Note: 36
10 nulla dies flagris, nulla labore vacat.
Me puero quivis laete florebat agellus,
sambuca agricola at rura petebat ovans.a)
Note: a Ut aliis plerisque sic et huic ab herede modus iam poni coepit, speraturque dynastia
veterem brevi receptura florem.
Note: 1 Isp. bilešku uz Epigrammata, br. 3.
18. In Battum.
Tempore de veteri cum audis me, Batte, loquentem:
»Scire inflat« dicis non sine bile palam.
Tu, quod ventre tumes frontem praefersque minutam,
scire dabas ventri, scire nihil cerebro.
5 Si tu nosse, Strabo quis, Plinius et Ptolemaeus,
Livius et Tacitus, Caesar et ipse Nepos,
Florus, Velleius posses, Nasoque Maroque,
essent clara tibi verba futura mea.
Sclopos cum foliis pictis curisque repone
10 vanis, atque libros et monumenta pete.
19. In Rufum.
Quos scriptor ternis gnavus construxerat annis
libros, tu triduum volvere, Rufe, potes.
Nil capis, et toto nosti de pectore sensus
reddere: si sapies, sume trimestre tibi.
5 Nec calles artem scribendi neve legendi:
illam ni recolas, haec tibi cassa manet.