Author: Beneša, Petar fl. 1570Editor: Vladimir RezarDigitalna verzija novijeg izdanja (2001) prema fotografijama rukopisa.
Quom ualde semper optassem, serenissime ac potentissime rex, aliqua bene nauata opera gratiam Tuae Maiestatis summam inire, multum diuque mecum cogitaui, quanam potissimum re maximum meum in Tuam Maiestatem studium, mirificumque amorem ac prope incredibilem declararem. Quom uero multa animo agitassem, multa undique circumspexissem, uoti magis et foelicitatis quam mearum uirium uel fortunae esse uidebam, ut me in amicitiam tuam insinuarem.
Sed accidit tempus optatum magis quam speratum, ut uoti mei aliqua ex parte compos fieri sperarem. Nam quom superiori anno Franciscus Forgacius Rhacusium ad me domum uenisset, uir summa grauitate, multa magnarum artium et illustrium scientia ac sapientia ornatissimus, et rerum plurimarum, sed pręcipue Hungaricarum, usu peritissimus, Tuae uero Maiestatis ita perstudiosus, Dignitatisque percupidus, ut ex eo animum mihi tuum percipere liceret, quom de sermonibus, quos de praeclaris literarum studiis cum magna optimaque uoluntatis significatione rectissimoque iudicio habuisses, mihi narraret, plura ipse ab eo de regno et Maiestate Tua percunctatus sum, multa ille de ea memoriter et iucunde narrare solebat; me uero, uere quasi scienter addentem, admirans interrogauit, unde in regione tam remota ea sumerem. Tum ego illi auctorem certum ac fidei plenum, tamquam testem rerum Hungaricarum praeclare gestarum locupletissimum ac grauissimum citaui. Cuius Franciscus miro uidendi desiderio accensus maiori studio a me contendere coepit, ut illum sibi ostenderem, ostensum uero perlectum atque probatum affirmauit auctorem talem, qualem splendida atque eruditissima ingenia probarent, et quali optimus quisque delectari posset, perindignum esse iacere in tenebris, qui rebus in Hungaria fortiter, magnifice et splendide post obitum Matthiae regis gestis ueritatis luce dignissimus gratum, iucundumque in sempiternae memoriae lumen possit et debeat afferre.
Quamobrem confirmans, si haec historia Tuae Maiestati mittatur, id illi et sibi gratum fore, animum meum iam diu, ut mitterem, accensum ea oratione tanta cupiditate inflammauit, ut nihil libentius facere mihi contigerit unquam. Quapropter eum librum ipsius auctoris manu conscriptum describendum curaui, [p. XL] cuius exemplum quam emendatissimum Tuae Maiestati mitto atque dedico, eam orans, ut eo animo et ea fronte munusculum accipiat, qua aliis maxima donare solet, et ut ei summam perpetuamque foelicitatem precor, sic me meaque omnia ei commendatissima cupio, trado atque commendo, et ut in ea amanda nemini concedo, sic me in numerum suorum carissimorum recipiat, etiam atque etiam rogo.
Quod mihi Tua Maiestas imposuit, ut hominibus tuis huc profectis et Rhacusium diuertentibus, quibuscumque possim rebus accommodem, ut talia onera et tam iucunda mihi semper imponat, oro. Omnia quidem certe, quę in tuis rebus agam, non laboriosa mihi, et honesta uidebuntur. Quamobrem crebritate officiorum, studio et diligentia efficiam profecto, ut Hungaris, quos meo semper nomine dilexi plurimum, et ex tuis familiaribus praecipue, quibus propter Maiestatem Tuam arctissimo amoris uinculo obstrictus sum atque deuinctus, pro meae fortunae facultate satisfaciam, praecipuam gratiam Maiestatis Tuae quaerens atque expectans, quam in perpetuum foelicissimam cupio.
Datum Rhacusii quinto Kal. Martii, anno Salutis 1570.