Vaticanum officium S. Domnii (inter 1059 et 1099), versio electronica

Author: Adam Parižanin Adam Parisius floruit 1059Editor: Bratislav Lučin2024-03-05

pagina 375r

IN VIGILIA SANCTI DOMPNII

⟨PRIMAE VESPERAE⟩

Ad Vesperas antiphona

Belliger iste sagax pro lege Dei sua menbra
Contulit ad mortem moriendoque perculit hostem;
Nam petra Christus erat, qua solidus steterat.

Alleluya1

Psalmus 2

Dixit Dominus3

Antiphona

Martir hic est uerus, pro Christi nomine corpus
Qui dedit, Tartarum spernendo, tela minarum,4
Milicie palma quem celum sustulit alma.

Alleluya.

Psalmus

Confitebor5

Antiphona

Respuit hic mundum, ludos floremque iocundum,
Cuncta caduca soli librans et gaudia celi,
Diuicias illic atque uel6 ore locauit.

Alleluya.

Psalmus

Beatus uir7

Antiphona

Dum quis temptatur, si non cadit, inde beatur,
Condonabit8 eum qui iudicat omne probatum,
Ex merito rutilam dabit illi9 laude coronam.

Alleluya. Alleluya.

⟨P⟩salmus

Laudate10

Antiphona

Hunc Deus ornauit, quia11 pro meritis adamauit,
Glorificaque stola uestiuit splendida colla,
Ad paradisiacas12 ducendo per hethera portas.

Alleluya.

Psalmus

Credidi propter quod13

Capitulum de communi post {passca}

Ymnu⟨s⟩

Armonie fidibus Domino14
Carmina pangite melliflua,
Organa tangite melodica,
Ecce dies celebris rutilat,
Dulcisonis15 iubilanda16 modis
Qua ad Dominum properat Dompnius,
Vt brauium referat celeste,17
Sanguine quod sibi quesierat.
Aethera18 transmeat ad polica,
Agmina iam uidet angelica,
Gaudia cum quibus almifica
Perpetuo meritis habeat.
Martirio dedit articulos,
Curriculos spreuit19 aureolos,
Omnia carnis et illicita
Funditus expulit ut uacua.
Pirgica20 uerba phylosophica
Ventilat, astruit et reputat,
Disputat, inicit atque probat,
Arte politus apostolica.
Abdita scripta theologica21,
Phisica, protulit armario
Pirgus22 et in ratione procax
Incipit et trutinans memorat.
Rethoricum23 Ciceronis opus
Primitus obicit ut pagina 375v pocius,
Hinc reserans ubi24 templa Deus,
Ad species generale genus.
Inde parat nois25 Argolicum,
Dans laqueum sibi sillogicum,
Vt triplicet Deitatis opus,
Quo uiget ecclesiale decus.
Spiritus ancipiti gladio
Dompnius armiger haut26 timidus
Platonicos reuocat27 gemitus,
Proterit orrificos28 strepitus.
In Deitate gradus uarios,
Non reserans minus haut nimios,29
Nam Deitatis honor parilis
Semper adest, fuit et fuerit30.
Vnde sophistica dicta fugat,
Perfida contudit31 et iaculat,
Pirgus at inde nichil32 ualuit,
Namque perire magis placuit.
Sancte pater, pie pastor ouans,
Ierusalem polis etheriam33
Attribue famulis patriam,
Celica gaudia quo teneant34.
Gloria multiplicata patri
Laus sit et35 Hemanuel Domino,
Spiritui36 decus atque Sacro,
Qui monos atque trinus Deus est.37

Amen.

Versiculus

Ora pro nobis, Beate Dompnii.

Responsorium

Vt digni efficiamur promissionibus Christi.38

Ad ‘Magnificat’ antiphona

O quam sancta dies, o quam festiua refulget,
Viribus, o, totis castis celebrandaque uotis,
Qua bonitate bonus noster meat astra patronus
Dompnius39 ad uite gaudia perpetue.

Psalmus

Magnificat40

Oratio

Omnipotens senpiterne Deus, ecclesie tue uotis propiciatus41 aspira, ut Beati Dompnii pontificis et martiris tui meritis42 adiuuemur, cuius natalicia43 celebramus. Per Dominum nostrum etc.44

⟨PRIMVM NOCTVRNVM⟩

In Primo Nocturno ymnum ‘Laudes eximias’ require in fine istius libri.45

Antiphona

Morte triumphali superatis morsibus anguis
Christus ad excelsi46 remeauit culmina celi.

Alleluya

Psalmus

Beatus uir47

Antiphona

Cetus apostolicus, Diuino lacte potatus48,
Diuiditur multis diuersis partibus orbis.

Alleluya

Psalmus

Quare fremuerunt49

Antiphona

Ad Petrus50, ecclesia51 prelatus in Antiocena,
Multas uirtutes faciebat52 dando salutes,
Pluribus egrotis tenebris a corde remotis.

Alleluya

Psalmus

Cum inuocarem te53

Versiculus

Ora pro nobis

Lectio I.

Passio Sancti Dompnii pontificis et martiris54

Hic uir cum esset natione Syrus, nomine Theodosius,55 nobilissimis utique pagina 376r ortus natalibus, accepit coniugem nomine Migdoniam, Grecis parentibus, alta itidem56 genitam prosapia, ex qua elegantis forme puerum genuit, cui Dompnius57 nomen inposuit.

Responsorium

Cum plebs innumera, simul ut miracula uera
Viseret, afflueret, seu quod magis inde uigeret,
Contigit, accessit Theodosius, acola58 ciuis,

Alleluya

Versiculus

Nobilitate cluens, operum uirtute ⟨re⟩fulgens59.

Accessit ⟨Theodosius, acola ciuis⟩.

Lectio II.

Familia eius erat ⟨multa⟩60 nimis, possessio auri et argenti infinita, prediorum pars aliquantula, quorumcumque animalium aptorum61 usui hominum habundancia magna.

Responsorium

Hic Danae genti62 generose prolis habenti
Natam seiuncxit63, quam more suo sibi duxit64,
Qua sobolem65 genuit, cui nomen66 Dompnius indit67,

Alleluya

Versiculus

Prestanti forma, sed Christi postea norma.
Qua ⟨sobolem genuit, cui nomen Dompnius indit.⟩

Lectio III.

Et licet gentilitatis erroribus adhuc detentus, boni Christiani tamen exercebat opus. Docebat68 non amare rapinam, non furta, non adulteria uel quicquid bone fame contrarium foret69.

Responsorium

Quippe suus genitor uelud almis cultibus auctor
Munere nature uite spirando future
Ad Dominum saltus dabat et gentiliter altus,

Alleluya

Versiculus:

Qui fons est uite cunctis sine fine petende.
Ad Dominum ⟨saltus dabat et gentiliter altus⟩.

⟨SECVNDVM NOCTVRNVM⟩

In IIo Nocturno antiphona

Predicat ut plebi uerbum Petrus ore tonanti,
Audiit attentus neque mundi compede tentus
Discipulum Christi petiit sub tempore noctis.

Alleluya

Psalmus

Verba mea70

Antiphona

Cuius doctrina rutilans pietate71 superna
Credidit in Christo deuota mente sequendo.

Alleluya

Psalmus

Domine dominus noster72

Antiphona

Vt fidei lauacrum tangens spreuit simulacrum,
Dompnius et mater fiunt pariterque fideles.

Alleluya

Psalmus

In Domino confido73

Versiculus

Sancti et iusti in Domino gaudete.

Alleluya

Responsorium

Vos elegit Dominus in eternitatem74 sibi.

Alleluya

Lectio quarta

Compaciens cunctis uiduas et orphanos consolabatur, fraudem sociis committere ac si toxicum uitabat multaque id genus, quibus facile75 nostris temporibus76 Christianos superaret.

pagina 376v

Responsorium

Aurea gemma solo, sydus radiabilis celo,
Dompni77, qui resides, quem tulit78 alma fides,
Auxiliare tuis solita pietate ministris,

Versiculus

Magnificare tua ualeant ut festa per hetra79.
Auxiliare ⟨tuis solita pietate ministris.⟩

Lectio quinta

Antiocenis uero in fide catholica pleniter instructis, beatus apostolus uiros orthodoxos, qui credentibus prehesent, ibidem ordinauit; ipse quidem Romam tocius orbis monarchiam per Spiritum Sanctum adire80 iusus est.

Responsorium

Qui puer etate, sed mentis nobilitate
Celsus, apostolicis copulauit se documentis,

Alleluya

Versiculus

Potans a puero uomuit que postea mundo.
Apostolicis ⟨copulauit se documentis⟩.

Lectio VI

Dixit Beatus Petrus.81 Dompnio uero, multis coram positis, dixit: Ecce, filii, ab infancia tua mecum ingressus et egressus es, omnem doctrinam catholicam et apostolicam didicisti. Tempus est ut talentum tibi creditum erogare debeas et multos ad saluationem pertraas.

Responsorium

Iam fidei plenus studio Petrus Antiocenus
Iusus est82 adire Romam gestorum laude sonora<m>83,

Alleluya

Versiculus

Luceat ut princeps a prima luce deinceps.
Visus ⟨est adire Romam gestorum laude sonoram⟩.

⟨TERTIVM NOCTVRNVM⟩

In IIIo Nocturno antiphona

Dompnius a seniore Petro suadente magistro
Venit Dalmaciam, Domino ducente, Salonam.

Psalmus

Domine ⟨quis⟩ h⟨ab⟩itabit84

Antiphona

Semina diuina spargens ubi uoce benigna,
Purificat, mundat plures baptismatis unda.

Alleluya

Psalmus

Domine in uirtute85

Antiphona

Mox quibus ablutis capiendo uerba salutis,
Corda maligna tamen conclamant pseudouatem.

Alleluya

Psalmus

Domini est terra86

Versiculus

Leticia senpiterna super capita sanctorum

Alleluya

Responsorium

Gaudium optinebunt.

Alleluya

Lectio VII.

Pete litus maris Adriatici et recto cursu87 contra boream trans mare uectus uenies88 in Dalmaciam, que per te non post multos annos Christo creditura est. Vade, pax Dei sit tecum.

Responsorium

Dum trait89 a morbis dominam, que dicitur, orbis,
Discipulos mittit lati per climata mundi,

Alleluya

Versiculus

Ecclesie natos pariant90 quo multiplicatos.
Disci⟨pulos mittit lati per climata mundi.⟩

Lectio VIII.

Sacerdotes itaque templorum uidentes supersticionis sue discrimen fieri, omnes maiores natu, uel quorum auctoritas pollebat, in pretorium91 pariter congregati sunt et data pecunia prefecto suggesserunt ei: Non consideras quoniam magus hic prestigiis suis seducens populum tibi quoque, nisi caueris, maximum conflat detrimentum92? Nam si eius uite peperceris93, populum usque quaque subuertentis, senatusque populus94 Romanus iudicabunt te conpagina 377rtrarium legibus Augustorum et donabunt te proscriptioni et morti, nec erit qui possit succurrere tibi.

Responsorium

Pirgus ad hec tumidus dialectico turbine fixus
Obstitit atque fidem sibi dando95 colorat eandem,

Versiculus

Cesset ut athleta, Iesu ne uinea crescat.
Sibi ⟨dando colorat eandem.⟩

Lectio nona

Tunc Maurilius donis obcecatus ac96 peruersis seductus97 consiliis, firmato in malo98 animo dedit legem: Dompnium contrarium legibus imperatorum, contemptorem deorum, iubemus capitalem subire sentenciam. Mox lictores eum apprehensum extra ciuitatem, ut decollaretur, eduxerunt. Vbi cum diu in oratione genu flexo procubuisset, unus ex ministris Sathane impetu facto amputauit capud99 eius die nonas100 Maiarum. Christiani uero colligentes eadem nocte corpus eius ipso in101 loco quo decollatus est sepelierunt illud et post non multos annos, cessante persecutione, transtulerunt illud intra muros in ecclesia102 Sancte Dei genitricis et Virginis Marie,103 ubi Dominus per eum multas uirtutes operatus est.

Responsorium

Set104 ne cathegoricus palma letetur iniquus,
Doctorum doctor uires parat ille ministro105,

Alleluya

Versiculus

Cui dicit106: Os aperi, per me quod scito repleri.
Doctorum ⟨doctor uires parat ille ministro.⟩

⟨LAVDES⟩

Ad Laudes 107 antiphona

Cum pius athleta mundi fugit omnia leta,
Martirii palmam Deus hunc inuitat ad almam.

Alleluya

Psalmus

Dominus regnauit108

Antiphona

Namque sacerdotes, Christum uenerantibus hostes,
Maurilium quendam precio⟨que et⟩109 munere parant.

Alleluya

Psalmus

Iubilate110

Antiphona

Rome prefectus, qui demonis arthe refertus,
Aurum spernentem neque sacrificare uolentem
Discipulum Christi permultat uerbere tristi.

Alleluya

Psalmus

Deus, Deus111

Antiphona

Christicole plures clamant pie compacientes:
Cur pereat seue qui predicat omnia uere?

Alleluya

Psalmus

Benedicite112

Antiphona

Preses ad hec motus, nullo moderamine fotus,
Hos113 nouies quinque super ethera detulit ense.

Alleluya

Psalmus

Laudate114

‘Capitulum’ et breue ‘Responsorium’ require in festiuitatis pompa suprascripta

Ymnus ad Laudes

Aurore fulgor115 radiat,
Iupagina 377vbar Febi iam rutilat
Cum dies festus emicat116
Clara reducens gaudia.
Dignanter psallat hodie
Plebs tota Regi glorie
Qui Dompnium117 in ethere
Stolis ornat uictorie.
Adleta118 uenerabilis,
Deo multum amabilis,
Largire tuis famulis
Bonis gaudere celicis.
Magna sit laus Patri Deo,
Potestas unigenito,
Summa uirtus paraclito
In tempore perpetuo.

Amen

Versiculus

Ora pro nobis, ⟨Beate⟩ Dompnii,

Responsorium 119

Vt digni efficiamur ⟨promissionibus Christi⟩.

Ad ‘Benedictus’ antiphona

Pontificum norma, splendor120 preciosaque gemma,
Serta uenustatis retinens cum martiriçatis,
Scandere celsorum da nobis regna polorum,
Qui baratri claustris121 puerum precibus reuocasti122.

Alleluya

Psalmus

Benedictus123

Oratio ut supra in Primis Vesperis

Infra {scriptum} ymnus dicitur ad nocturnum in festo supradicto.

Ymnus

Laudes eximias dignaque prelia,
Vexillum strenui militis excitat
Pangere, psallere, cum petat124 auream
Fuso sanguine lauream.
Almo lorificans pectora spiritu,
Adleta fidei125 tegmine muniit,
Dextram lanceola fulgida, preclua,126
Spei uiribus adiuuat.
Vadit127 preualidus terror in hostibus,
Nam celsus meritis preminet omnibus,
Quem Christi pietas firmiter innouat,
Ne miles suus excidat.
Regi128 summopere129 munia prebuit,
Hostiles acies130 undique terruit,
Cuius presidio peruolat integer
Centenos131 simul ordines.
Euentus uarii non timet exitus,
Nam cum Maurilius uerbera arcius132
Cordis seuicia preparat, aggerat133,
Durat, spernit et incitat.134
Nam tendit superos uisere celicos,
Percurrens stadium fortiter anxium,
Turbat sacrilegum,135 respuit ydolum,
Vir dampnat pius impium.
Tolli Maurilius imperat occius136,
Ad137 Christi famulus sic petit orrida,
Ac si delicias, carceris obsita138
Pre sola Ihesu gloria139.
Instaurans iterum140 prelia contumax
Sanctum Cesareo141 carcere liberat
Promittens142 honera, ut colat ydola,
Sed martir fugit, aurea.
Vernans stelliuomo pastor in ethere,
Votiuas preculas sedulus accipe,
Quas fundunt famuli suppliciter tibi143,
Fac nos pagina 378r scandere sidera.
Sublimi Domino gloria, laus, honor,
Qui sanctos pugiles laureat, eleuat,
Hostem dum superat144 roscido145 sanguine,
Regnans trinitas unitas146. 40

Amen.

⟨SECVNDAE VESPERAE⟩

In Secundis Vesperis antiphona ad ‘Magnificat’

Corpora sanctorum tumulantur honore piorum
Vertice sub montis uocitatur qui Masarontis147.

Alleluya

Notes
1.
‘Alleluya’ ] ubique deest in AH 21
2.
‘Psalmus’ et prima psalmorum verba ] ubique desunt in AH 21
3.
(Ps 109)
4.
Qui dedit, Tartarum spernendo, tela minarum, ] Qui dedit tortorum spernendo tela minarum,AH 21 (dedit tartarum, ibid. app. crit.)
5.
(Ps 110)
6.
‘uel’ ] velut AH 21; totus versus fortasse sic legendus: Diuicias illic uita meliore locauit.
7.
(Ps 111)
8.
Condonabit ] conieci; concionatur V; Coronavit AH 21 (coronatur ibid. app. crit.)
9.
illi ] isti AH 21
10.
[P]salmus Laudate] scriba add. in marg. sin. (Ps 112)
11.
quia ] qui AH 21
12.
paradisiacas ]ex paradisicas corr. AH 21 (paradisicas ibid. app. crit.)
13.
(Ps 115,10)
14.
Domino ] Domnio IS 502
15.
Dulcisonis ]ex erronee lecto Multisoniscorr. AH 203 (Multisonis;falsche Initiale, gegen das Akrostichon, ibid. app. crit.)
16.
iubilanda ]ex iubilando corr. AH 203
17.
Qua ad Dominum properat Dompnius, / Vt brauium referat celeste, ] Qua pius ad Dominum properat / Domnius, ut brauium referat IS 502 fortasse recte, ut metrum indicat
18.
Aethera ]ex Ethera corr. AH 203 acrostichi causa
19.
spreuit ] spuit IS 502
20.
Pirgica ] PyrgiaIS 502
21.
theologica ] theologico IS 502
22.
Pirgus ] Pinguis AH 203
23.
Rethoricum ] Rethoricam, AH 203
24.
ubi ] tibi AH 203
25.
nois ] (pro "nous"); nominis IS 502
26.
haut ] haud AH 203,IS 502
27.
Platonicos reuocat ] Plantificos revocans IS 502
28.
Proterit orrificos ] Protexit horrificos IS 502
29.
Non reserans minus haut nimios] ex ninimios corr. scriba ("ni-" in ras.?); Non reserans minus haud nimios AH 203; Non referas minus, aut nimios IS 502
30.
fuerit ] fuerat IS 502
31.
contudit ]ex cumtundit corr. AH 203 (cum tundit ibid. app. crit.); contudit IS 502
32.
at inde nichil ]ex at nichil inde corr. AH 203 (metri causa); ut inde nihil IS 502
33.
etheriam ] aetheream AH 203 ║ Ierusalem polis etheriam ] Hierusalem colis aetheream IS 502
34.
teneant ] teneat IS 502
35.
et ]deest in IS 502
36.
Spiritui ]ex Spirituiquecorr. AH 203 (Spirituique ibid. app. crit.)
37.
Qui monos atque trinus Deus est ]corr. ex Qui monos id quod in est decus est; Qui modo id, quod erat, Deus est AH 203 (Quimo nos id quod in est decus est ibid. app. crit.); Qui monos atque trinus Deus est IS 502
38.
Responsorium… Christi ]deest in AH, IS
39.
Dompnius ]corr. ex Dompnus
40.
(Lc 1,46-55)
41.
propiciatus ] propitius IS 505
42.
meritis ] precibusIS 505
43.
natalicia ] natalitiumIS 505
44.
Per Dominum etc. ] PerV (supplevi ex IS 505)
45.
In… libri ]scriba add. in marg. dextr.; deest in AH 21
46.
excelsi ] celsi AH 21
47.
(Ps 1)
48.
potatus ]ex potitus corr. AH 21
49.
(Ps 2)
50.
Ad Petrus ] At PetrusAH 21 (Ad Petrusibid. app. crit.)
51.
ecclesia ]corr. ex ecclesie
52.
faciebat]conieci (verbum vix legi potest); fecit ac AH 21
53.
(Ps 4)
54.
Passio… martiris ] Passio Sancti Domnii martyris archiepiscopi SalonitaniM
55.
nomine Theodosius]scriba add. in marg. inf.;deest in M, IS 420 (nomine Theodosium habet IS 420 in sententia praecedenti)
56.
itidem ] identidemM,IS 420
57.
Dompnius] Domnio M
58.
acola ] accolaAH 21
59.
suppl. AH 21
60.
multa ]suppl. ex M, IS 420
61.
aptorum ]M; aptuum V
62.
genti ] geniti AH 21
63.
seiuncxit ] se iunxit AH 21; duxit Marshall p. 178
64.
duxit ] iunxit AH 21
65.
sobolem ] subolem AH 21
66.
cui nomen]conieci ex Lectione I; post genuit aliquot litteras (fortasse nci) habet V; …cia AH 21
67.
indit]conieci; inquid V; inquit AH 21
68.
Docebat ] Docebat suosM, IS 420
69.
foret ]deest in M,IS 420
70.
(Ps 5)
71.
rutilans pietate ] V, AH 21; fortasse legendum rutilante pietate cum synizesi, ut sensus et metrum indicant
72.
(Ps 8)
73.
(Ps 10)
74.
eternitatem ]corr. ex eterditatem
75.
facile ]M; facilem V
76.
nostris temporibus ] nostri temporisM, IS 420
77.
Dompni ]corr. ex Domni
78.
tulit ]ex tullit corr. AH 21
79.
hetra ]corr. ex hetera; aethra AH 21
80.
adire ]M, IS 420; audire V
81.
Dixit Beatus Petrus ]deest in M,IS 421
82.
Iusus est ] Visus (est) AH 21
83.
suppl. AH 21
84.
(Ps 14)
85.
(Ps 20)
86.
(Ps 23)
87.
recto cursu ] recto cursu a Gargano monte M (a Gargano monte scriba post cursu suprascripsit),IS 421
88.
uenies ]M, IS 421; ueniens V
89.
trait ] trahit AH 21
90.
pariant ]ex periant corr. AH 21
91.
pretorium] M; petorium V
92.
detrimentum ] detrimentum et certum interitum M, IS 422
93.
peperceris] M,IS 422; perceperis V
94.
senatusque populus ] senatus populusque M, IS 422
95.
dando ] draco AH 21
96.
ac] V, M; et IS 422
97.
seductus] M, IS 422; eductus V
98.
malo ] malum M,IS 422
99.
capud ] caputM,IS 422
100.
nonas ] NonarumM,IS 422
101.
ipso in ] in ipsoM,IS 422
102.
ecclesia ] ecclesiamM,IS 422
103.
Post Marie, verba: quam superius a fidelibus memoravimus constructam esse, habent M,IS 422
104.
Set ] Sed AH 21
105.
ministro ]ex ministros corr. AH 21
106.
Cui dicit ]ex Qui dixit corr. AH 21
107.
Ad laudes ] In laudibusAH 21
108.
(Ps 92)
109.
suppl. AH 21
110.
(Ps 99)
111.
(Ps 62)
112.
(Dn 3,57 -88, 56)
113.
Hos ]ex His corr. AH 21
114.
(Ps 148)
115.
fulgor ] fulgur AH 204
116.
festus emicat ] festa redeatIS 503
117.
Dompnium ]corr. ex Domnium
118.
Adleta ] Athleta AH 204, IS 503
119.
Responsorium] corr. ex Versiculus
120.
splendor ]ex speldorcorr. AH 21; splendor IS 505
121.
claustris ] claustroAH 21
122.
reuocasti ]ex reuocastis corr. AH 21; revocasti IS 505
123.
(Lc 1,68-79)
124.
cum petat ] competat IS 502-3
125.
Adleta fidei ]corr. ex Ad leuam fidei; Athletam fidei AH 205 (Ad leuam fidei ibid. app. crit.); Ad laevam Fidei IS 502-3
126.
Dextram lanceola fulgida, preclua, ]corr. ex Dextera lanceolam fulgida preclua; Dextra lanceola fulgida praeclua AH 205 (Dextera ibid. app. crit.); Dextram lanceola fulgida pectora IS 502-3
127.
Vadit ] Adest IS 502-3
128.
Regi ]corr. ex Regis
129.
summopere ] summo opere IS 502-3
130.
acies ]ex accies corr. AH 205
131.
Centenos ]ex Centeno corr. AH 205 (Centeno ibid. app. crit.); Centenos IS 502-3
132.
arcius ] (pro "artius"); acrius AH 205; et acria IS 502-3
133.
aggerat ] aggerit IS 502-3
134.
incitat ] iucitat AH 205 errore typogr.
135.
Turbat sacrilegum, ] Turba sacrilegum IS 502-3
136.
occius ] acrius AH 205 (ariusibid. app. crit.); ocius IS 502-3
137.
Ad ] At AH 205; Te, IS 502-3
138.
obsita ] abdita AH 205 (carceris obsita ibid. app. crit.); obsita IS 502-3
139.
gloria ] gratia IS 502-3
140.
iterum ] iter IS 502-3
141.
Cesareo ] Caesar eo AH 205; Caesareo IS 502-3
142.
Promittens ] Ter mittens IS 502-3
143.
tibi ] tui IS 502-3
144.
superat ] superant IS 502-3
145.
roscido ]ex roscidis corr. AH 205 (roscidie ibid. app. crit.)
146.
unitas ] unica AH 205 (unicas ibid. app. crit.)
147.
Masarontis ] Macarontis AH 21
CroALa 
Croatiae auctores Latini; Universitas Zagrabiensis, Facultas philosophica